birin-ketin

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bi-rin—ke-tin

Etimologiyasi

BIRIN-KETIN ’biri ketidan biri’, ’ketma-ket’ Mehmonlor birin-ketin tarhalishdi. Bu juft suz tarkibidagi birin, ketin qismlari hozirgi uzbek tilida mustaqil ishlatilmaydi; birin, ketin suzlari bir soniga va ket oʻrin otiga qadimgi joʻnalish kelishigining -(i)n qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilin-gan: (bir + in) - (ket + in) = birin-ketin.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

rvsh. Birining ketidan biri, ketma-ket, orqama-orqa; navbat bilan.◆  Kambagʻallar birin-ketin pastga tu-shishdi. K. Yashin, Hamza.◆  Majlis tugab, odamlar idoradan birin-ketin chiqa bosh-ladilar. P. Tursun, Oʻqituvchi.◆  Elmurod orqasiga burilib, Latifiy bilan Arab-boyning birin-ketin kelayotganini koʻrdi-da, gazablandi. P. Tursun, Oʻqituvchi.◆  Artilleriya.. dushman okoplarini, oʻt ochish nuq-talarini birin-ketin tor-mor qilmoqda edi. A. Qahhor, Oltin yulduz.◆  Olma-oʻrik va shu kabi tar mevalar ham birin-ketin pishib, odamlarning ogʻzilariga tegdi. K. Yashin, Hamza.

Sinonimlari

Galma-gal

Antonimlari

БИРИН-КЕТИН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Turkcha: ardarda

Ruscha _ru

birin-ketin
см. bir 1.