boʻz

Oʻzbekcha (uz)

boʻz I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻz

Etimologiyasi

a. ^— gazlama, ip gazlama, boʻz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Xom pishitilgan paxta ipidan qoʻl dast-gohida toʻqilgan mato.◆  Malla boʻz. Soʻz emgak boʻlar, boʻz — koʻylak. Maqol.◆  Arqogini koʻrib, boʻzini ol, Onayeini koʻrib, qizini ol. Maqol. shsh◆  Boʻzchilik bu yerdagilarning qariyb ham-masiga ota kasb. Ayoli charx yigirsa, erkagi boʻz toʻqirdi. A. Muxtor, Opa-singillar.

2 sft. Boʻzdan tayyorlangan, tikilgan,◆  Boʻz yaktak qichitar, yaxshi xotin tinchitar. Maqol. m◆  Noz-neʼmatning koʻpligidan boʻz dasturxonning yamogʻi koʻrinmay ketdi. S. Siyoyev, Avaz.◆  Nigor oyim boʻz toʻnni tekshirib koʻrdi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon.

boʻz 11

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Koʻkka moyil oq rang (asosan ot tusi haqida).◆  Boʻz ot. Bo'z bo'ri. Boʻz toʻrgʻay. Boʻz qarchigʻay. Boʻz eshak. Boʻz tuya. m Oʻktam yosh boʻz otda iljayib turar edi. Oybek, O.v. shabadalar. ◆ U chorbogʻ chetidan boʻz otni choptirib chiqdi-yu, birdan jilovini qoʻyib yubordi. P. Qodirov, Yulduzli tunlar.◆  Safidan adashgan boʻz turna boʻzlar.. A. Suyun, Olis tonglar. ◆ Katta, kuchli boʻz eshakni bolalarga tut-qizib, dastasi yoʻgʻon qamchini katta, juda kir sallasiga qistirdi. Oybek, O. v. shabadalar.◆  Koʻldan bir kishi chiqib kela berdi, qoʻlida boʻz qarchigʻay. "Intizor".

Rangi boʻz boʻlib ketmoq yoki boʻzday oqarmoq Rangi oppoq boʻlib ketmoq, rangi quv oʻchmoq.◆  Nazokatning yuzi boʻzdek oqardi. A. Muxtor, Opa-singillar.◆  Uning rangi boʻzday oqarib ketgan, aʼzoyi badani qalt-qalt titrar edi. K. Yashin, Hamza.◆  Ajabo, bu odam nega kuladi, deb aftiga qarasam.. rangi boʻz boʻlib ketibdi! A. Qahhor, Asarlar.

boʻz III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

boʻz yer Ekin ekishga yaroqli, lekin uzoq vaqt ishlanmay, ekilmay yotgan yer.◆  Boʻz yerga qadalgan chigit bagʻriga bahor nafasi tegdi. R. Fayziy, Choʻlga bahor keldi. ◆ Boʻz yerlarga suv chiqadi, qishloq atroflari, qaqir — boʻz yerlar koʻkalamzor, ekinzor boʻladi. M. Ismoiliy, Fargʻona t.o. Boʻz tuproq

Subtropik hududlar va yarimchoʻl yerlarga xos tuproq.◆  Poylab dehqon yoʻlini, boʻrsillaydi boʻz tuproq. A. Suyun, Olis tonglar.◆  Gul bogʻim, bogʻim-bogʻim, Bogʻ boʻlgan boʻz tu pro gʻim. Mir-tem ir, Asarlar.

boʻz IV

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

boʻz bola (yoki yigit) Endigina kuchga toʻlib kelayotgan, turmush achchiq-chuchugini totmagan, turmush tajribasiga ega boʻlmagan, xom bola, oʻsmir.◆  Koʻpchiligimiz jang koʻrmagan boʻz yigit edik. B. Imomov, Hormang, quroldoshlar.◆  Boʻz yigit emas-manmi, qon gup etib miyaga urdi. "Mushtum". ◆ Suluv qizing bor boʻlsa, Boʻz bolaga yoqarsan. "Sharq yulduzi".◆  Shu kichkinagina boʻz yigit dilida soʻngsiz umidlar bor ekan. H. Gʻulom, Mashʼal.

boʻz V

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Oʻtsimon choʻl oʻsimligi; chalov.

boʻz VI

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻz

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Qattiq, uvvos yigʻi. ◆ Unutmoqham shunchami, Dunyo toʻldi boʻzimga. M. Yusuf, „Uyqudagi qiz“

Antonimlari

БЎЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

boʻz

OʻTIL

Ruscha _ru

boʻz I
грубая хлопчатобумажная ткань кустарного производства; rangi (или yuzi) ◆ ~day oqardi он побледнел (стал), как полотно; ◆ rangini ~ qilib побледнев, как полотно.

boʻz II
сивый, сероватый (преимущественно о масти лошади); ◆ ~ ot сивая лошадь, сивка; ◆ ~ tarlon ot сивая лошадь с мелкими коричневыми крапинками; ◆ ~ tuproq серозём; ◆ ~ toʻti попугай серый.

boʻz III
целина; // целинный; ◆ ~ yerlar целина, целинные земли; ◆ 

• ~ bola (или yigit) зелёный юнец, паренёк.
  

boʻz IV
ковыль волосистый.