bet: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa) Ruscha tarjima qo`shildi |
CoderSIBot (munozara | hissa) Oʻzbekcha variant yangilandi |
||
Qator 4:
== Aytilishi ==
== Etimologiyasi ==
1 Odam boshining old qismi, old tomoni; yuz, aft.'' Uning [qizning''
== Maʼnoviy xususiyatlari ==
=== Maʼnosi ===
{{misol|{{ajrat|bet}}idagi quyuq qora qoshi, qorachigʻi, yirikdan kelgan oʻynoqi koʻzlari Elmurodga Muharramni es-latdi.}} Shuhrat, Shinelli yillar.{{misol| Goʻyo bu sehrgar chol hamma sirni {{ajrat|bet}}dan oʻqib olar edi.}} A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.{{misol| Xon, Avaz-ning gapini eshitmagandek, {{ajrat|bet}}ini burib, qavatidagi naqqoshga nimadir tayinlagan boʻldi.}} S. Siyoyev, Avaz.
2 Yuzning yonoqdan iyakkacha boʻlgan ikki tomonidan har biri; chakka.{{misol| Ikki {{ajrat|bet}}i qip-qizil olmaday. n Doka roʻmolin dol qoʻygan, oʻng {{ajrat|bet}}iga xol qoʻygan.}} "Qoʻshiqlar".{{misol| Ikki {{ajrat|bet}}i yiltillab, Novvoy shirmoy kulchaday.. }}"Nurali".
3 Biror narsaning betkay, sirt tomoni, yuzasi.{{misol| Yerning {{ajrat|bet}}i sergib, tobiga kelishi bshyun chigit ekishga kirishuvimiz kerak.}} Gazetadan.{{misol| Hovuz {{ajrat|bet}}iga kumushday yiltiroq tanga baliqlar chiqib, non ushoqlarini ilib keta boshladi.}} H. Nazir, Soʻnmas chaqmoqlar. {{misol|Sol qalqibturibdi suvning{{ajrat|bet}}ida.}} "Nurali".
'''4 '''''ayn.'' sahifa 1.{{misol| Gazetaning toʻrtinchi {{ajrat|bet}}i. n Ertasiga haligi sheʼr gazetaning ikkinchi {{ajrat|bet}}i boshida bosilib chiqib, ham-maning ogʻzida qiroat qi/shndi.}} A. Qodiriy, Kichik asarlar.{{misol| Axir necha yuz {{ajrat|bet}} keladigan asarni kecha-kunduz uxlamay, koʻz nurini toʻ-kib, qoʻlda yozib chiqishning oʻzi ham mehnatga kirmaydimi?}} Shukrullo, Saylanma.
'''5 '''{{koʻchma|uz}} Tomon, chet, sohil.{{misol| Salorga yaqin-lashganda, suvning narigi {{ajrat|bet}}idan xotin-larning tovushi keldi.}} Oydin, Oʻzidan koʻrsin.{{misol| Sal yurishgandan keyin ayol, yetdik, deb koʻchaning chap {{ajrat|bet}}idagi eshik oldida toʻxtadi.}} S. Ahmad, Ufq.
'''6 '''{{koʻchma|uz}} Temirdan yasalgan asbob-qurol-larning tigʻi, dami.{{misol| Yer ketmonning {{ajrat|bet}}ini qayiradigan darajada tosh-metin boʻlib muiadi.}} S. Anorboyev, Oqsoy.
:Bet boʻlmoq Yuzma-yuz boʻlmoq, roʻpara kelmoq, uchrashmoq.{{misol| ..bola-chaqasining koʻz oʻngida sharmanda boʻlgan odam qayta boshdan ularga {{ajrat|bet}} boʻlishga haddi boʻlmaydi.}} "Yoshlik". {{misol|{{ajrat|Bet}} boʻlaman deb tagʻin melisaga tushib qolma. }}"Sharq yulduzi.". Bet olmoq Qalinlashmoq, qaymoqlanmoq.{{misol| Ertashb sut {{ajrat|bet}} oladi va bir oz quyuq tortadi.}} K. Mahmudov, Uzbek tansiq taomlari. Bet chidamaydi Uyalasan, nomus qilasan kishi.{{misol| Hadeb gap eshita-verishga {{ajrat|bet}} chidamaydi.}} Betga aytmoq Aya-masdan (yashirmasdan) oʻziga aytmoq.{{misol| {{ajrat|Bet}}ga aytganning zahri yoʻq.}} "Askiya". Betga chopmoq Yuz-xotir qilmay tik gapirmoq. Betiga oyoq qoʻymoq'' q.'' oyoq. Betiga qaramay 1) hisob-lashmay, saxiylik bilan.{{misol| Pulning {{ajrat|bet}}iga qaramay sarf qi>shoq;}} 2) ayamay, ayab oʻtir-masdan.{{misol| Otning {{ajrat|bet}}iga qaramay, kechikmay nomani yetkaz.}} "Yusuf va Ahmad".{{misol| Qaramang otning {{ajrat|bet}}iga, Qamchilar uring etiga.}} "Gul-norpari". Beti yoʻq Or-nomusi yoʻq, yuzsiz. {{misol|Elga qoʻshilganning koʻngli toʻq, eldan aj-rsiganning {{ajrat|bet}}i yoʻq.}} Maqol.{{misol| Bekorchining {{ajrat|bet}}i yoʻq, Qozon osar eti yoʻq.}} Maqol. Beting bormi? Uyating, or-nomusing bormi? ..be-tini koʻrmagan Hech koʻrmagan, boshdan ke-chirmagan, oʻzi nima ekanligini bilmaydigan.{{misol| Eyeini tanigandan buyen xasta boʻlmagan, tabib {{ajrat|bet}}ini koʻrmagan Ioʻlchi..}} Oybek, Tanlangan asarlar. Betini koʻrmay ketmoq Yoʻ-qolib, uzoqlashib ketmoq; judo boʻlmoq.{{misol| Oʻn besh yil Shodmonboyning pulsiz xizmatini qilib, oxirida oʻn toʻrt ysh qishloq {{ajrat|bet}}ini koʻrmay ketsin.}} A. Qodiriy, Gʻirvonlik Mallavoy. Betini sidirmoq Uyatni yigʻish-tirib qoʻymoq, loʻlilik qilmoq.{{misol| Qi^shb shar-mandalik, {{ajrat|bet}}ni sidirdi, Yulib koʻz, hiylai nayrang qidirdi.}} Habibiy. Betini yulmoq Dod-faryod solib, betini timdalamoq.{{misol| Onam yonimga kelib, {{ajrat|bet}}ini yula 6ouhiadu: -Nima balo qshding, juvonmarg? Endi el-yurt oldida qandoq tirik yuramiz?}} P. Tursun, Oʻqituvchi. Betini qaytarmoq Shashtini toʻxtatmoq, orqaga burib tashlamoq, cheki-nishga majbur qilmoq.{{misol| Lanati fashistning {{ajrat|bet}}ini bir qaytarib olsak, marra bizniki.. }}S. Siyoyev, Yorugʻlik. Beti qalin (''yoki'' qattiq) Gap taʼsir qilmaydigan, or-nomusi yoʻq, surbet.{{misol| {{ajrat|Bet}}imning qalini — jonimning huzuri.}} Maqol. ■■{{misol| Umid qilma endi sutu qatiqdan, oʻrgildim-ku sendek {{ajrat|bet}}i qat-tiqdan.}} A. Poʻlat. Beti qolmaslik Botina olmaydigan, uyaladigan boʻlib qolmoq.{{misol| Oʻzim chiqay desam, {{ajrat|bet}}im qolmadi.}} S. Siyoyev, Yorugʻlik. Beti qora El oldida uyatga qolgan, yuzi shuvut.{{misol| Badfeʼlning {{ajrat|bet}}i qora.}} Maqol. Beti qotmoq Gap taʼsir qilmaydigan, uyal-maydigan boʻlib qolmoq.{{misol| Bolani soʻksang, {{ajrat|bet}}i qotar, Ursang — eti qotar.}} Maqol. Beti qursin'' qargʻ.'' Yuzini koʻrishga toqatim yoʻq, koʻzga koʻrinmasin, yoʻqolsin, oʻlsin, qurib ketsin.{{misol| -{{ajrat|Bet}}laring qursin, odamxoʻrlar.'— deb gʻijinardi.}} Gʻayratiy, Unutilmas kunlar. Qaysi'' (yoki'' ne, qanday) bet bilan Qanday qilib, uyalmay-netmay.{{misol| Akam — jigarim. Suyunaman! Lekin.. endi unga qaysi {{ajrat|bet}}im bilan roʻpara boʻlaman! A.}} Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.{{misol| Ne {{ajrat|bet}} bilan Qoʻngʻirot elga boraman.}} "Alpomish". Qoʻlini betga tortmoq Fotiha qilmoq, duo qilmoq, fotiha bermoq. {{misol|Dushman bitgan — bari jonni sotadi, Mirza Mahmud qoʻlni {{ajrat|bet}}ga tortadi.}} "Yusuf va Ahmad".
=== Sinonimlari ===
=== Antonimlari ===
{{OʻTIL|БЕТ}}
== Tarjimalari ==
'''bet'''
| |||