2-Oktyabr 2014, 03:42 dagi koʻrinishi tahrirlash CoderSIBot (munozara \| hissa) Botlar 247 858 edits Ruscha tarjima qo`shildi ← Avvalgi tahrir		20-Dekabr 2014, 19:53 dagi koʻrinishi tahrirlash bekor qilish CoderSIBot (munozara \| hissa) Botlar 247 858 edits Oʻzbekcha variant yangilandi Keyingi tahrir →
Qator 26: [[tr:yer]] [[vi:yer]]{{-uz-}} == Morfologik va sintaktik xususiyatlari == '''yer''' == Aytilishi == == Etimologiyasi == == Maʼnoviy xususiyatlari == === Maʼnosi === 1 (Ye — ''katta)'' Quyoshdan keyingi uchinchi planeta. {{misol\|{{ajrat\|Yer}} shari. {{ajrat\|Yer}} aylanasi. {{ajrat\|Yer}} Quyosh atrofida aylanadi. {{ajrat\|Yer}}ning sunʼiy yoʻldoshi.}} n {{misol\|..agar Yer sharining yarmi tilla, yarmi {{ajrat\|yer}} boʻlib, birov mendan qaysi tomonida yashaysiz, deb soʻrasa, men ikkilanmay, {{ajrat\|yer}} to-monini tanlagan boʻlardim.\|[[w:N. Fozilov\|N. Fozilov]]\|Kush — qanoti bilan}}. 2 Shu planetaning kurukdik qismi (suv bilan qoplangan qismiga qarama-qarshi qoʻy il ganda). {{misol\|{{ajrat\|Yer}} planetamizning oltidan bir qismini tashkil etadi.}} 3 Planetamiz qobigʻining sirtqi qat-lami. {{misol\|Yer bagʻri. Yer osti boyliklari. Qora (qaro) {{ajrat\|yer}}ga kirgur! (qargʻ.). Yer yutgur! (qargʻ.). Osmon uzok,, {{ajrat\|yer}} qattiq.\|[[w:Maqol\|Maqol]]}}. m {{misol\|Bir vaqt {{ajrat\|yer}} osti dukillagandek boʻldi.\|[[w:A. Qodiriy\|A. Qodiriy]]\|Mehrobdan chayon}}. 4 Narsalar turgan, tirik organizmlar hayot kechirayotgan yuza, sath (shaxe yoki boshqa narsalarga nisbatan). {{misol\|Yerga paloye solmoq. Tomdan {{ajrat\|yer}}ga qulamoq. Kosa stoldan {{ajrat\|yer}}ga tushib sindi. Yerga tushgan }}''— ''''yetimniki.'' Maqol. n {{misol\|Sidiqjon boʻsagʻadan bir qadam ichkarida choʻnqaydi-da, bolani {{ajrat\|yer}}ga qoʻyib, onasiga yoʻlladi.\|[[w:A. Qahqor\|A. Qahqor]]\|Qoʻshchinor chirokdari}}. 5 Yer sathining muayyan bir qismi; joy, hudud. {{misol\|Toshloq {{ajrat\|yer}}. Obod {{ajrat\|yer}}. Haydalgan {{ajrat\|yer}}. Baland-past {{ajrat\|yer}}lar.}} m {{misol\|Yigit ufqlarga tu-tash {{ajrat\|yer}}larni koʻzdan kechiradi.\|[[w:Gazetadan\|Gazetadan]]}}. {{misol\|Yaradorlarni tezda xavf-xatarsiz {{ajrat\|yer}}ga olib chiqish zarur boʻlib qoldi.\|[[w:T. Rustamov\|T. Rustamov]]\|Mangu jasorat}}. 6 Qishloq xoʻjaligida foydalaniladigan tuproq qatlami, ekin, daraxt va sh. k. ekiladigan joy, maydon. {{misol\|Men ham dehqon bolasiman.. Otam Odil koʻr degan qoʻqonlik boyning {{ajrat\|yer}}ini jar edi.\|[[w:A. Qahhor\|A. Qahhor]]\|Asarlar}}. {{misol\|Mehnati-la gullatar Bir tanobcha {{ajrat\|yer}}ini. \|[[w:Gʻayratiy\|Gʻayratiy]]}}. {{misol\|Choʻl odami xuddi yantoqqa oʻxshashi kerak.. oyogʻi ostidagi rizqi sochilgan {{ajrat\|yer}}ga chukur tomir otishi lozim.\|[[w:Gazetadan\|Gazetadan]]}}. {{misol\|{{ajrat\|Yer}}ing boʻlsa, mehnati ham, rohati ham oʻzingniki boʻladi.\|[[w:Oybek\|Oybek]]\|Tanlangan asarlar}}. 7 Biror narsa band qilib turgan, egal-lagan oʻrin, joy; makon. {{misol\|Daraxt bir {{ajrat\|yer}}da koʻkaradi.\|[[w:Maqol\|Maqol]]}}. ■■ {{misol\|Hokim choʻzilib yotgan {{ajrat\|yer}}idan turib, tashqari chiqdi.\|[[w:M. Ismoiliy\|M. Ismoiliy]]\|Fargʻona t}}. o. {{misol\|Ofitser yiqildi va yotgan {{ajrat\|yer}}ida qoʻlini koʻtardi.\|[[w:A. Qahhor\|A. Qahhor]]\|Oltin yulduz}}. 8 Biror mamlakat, davlat, xalq, xoʻjalik va sh. k. ga qarashli hudud. {{misol\|Qoni, eti., {{ajrat\|yer}}i, tili., bir boʻlgan bir xalq nima uchun ikki dushman guruhga boʻlinib, bir-birining qonini toʻkadi?OShek,\|[[w:Navoiy\|Navoiy]]}}. {{misol\|Oʻn uch xoʻjalik {{ajrat\|yer}}ini qoʻshibdi.. traktor bir yarim kun ishlab, tizza boʻyi haydab beribdi.\|[[w:A. Qahhor\|A. Qahhor]]\|Qoʻshchinor chirokdari}}. 9 Biror narsaning yoki aʼzoning ayrim qismi, oʻrni, nuqtasi, joyi. {{misol\|Gilamning bir {{ajrat\|yer}}ida dogʻi bor. Haq}} — {{misol\|{{ajrat\|yer}}ini topar.\|[[w:Maqol\|Maqol]]}}. {{misol\|mi Xat sakkiz buklanib, qizil ipak bilan bir-ikki {{ajrat\|yer}}idan chatilgan va Otabekka atal-gan edi.\|[[w:A. Qodiriy\|A. Qodiriy]]\|Oʻtgan kunlar}}. {{misol\|..besh {{ajrat\|yer}}idan oʻq yeganiga qaramay.. {{ajrat\|yer}} bagʻirlab ketishdi.\|[[w:Oybek\|Oybek]]\|Quyosh qoraymas}}. {{misol\|Hoji xola oʻz tarjimai holining juda koʻp {{ajrat\|yer}}larini tashlabketdi.\|[[w:M. Ismoiliy\|M. Ismoiliy]]\|Fargʻonat}}.o. 10 Ish joyi, muassasa, tashkilot. {{misol\|Ish-lagan {{ajrat\|yer}}idan hujjat keltirmoq. Biror {{ajrat\|yer}}ga arz qilmoq. yaya}} [ {{misol\|Badriy:] Sizlar bilan boshqa {{ajrat\|yer}}da gaplashaman!3.\|[[w:Said\|Said]]\|N}}. Safarov, Tarix tilga kirdi. '''11 '''''(j., oʻ.-p., ch. k. shaklida) koʻm. vzf.'' Payt, oʻrin, sabab kabi munosabatlarni bildiradi. {{misol\|Kutilmagan {{ajrat\|yer}}da shaharning aʼyonlaridan boʻlgan Salim sharbatdor deganning Komilbek ismli oʻgʻlidan sovchilar kelib qaldi.\|[[w:A. Qodiriy\|A. Qodiriy]]\|Oʻtgan kunlar}}. {{misol\|Roʻzimat aytmoqchi, gap boshqa {{ajrat\|yer}}da boʻlishi ham mumkin.\|[[w:A. Qahhor\|A. Qahhor]]\|Qoʻshchinor chiroqlari}}. {{misol\|Sariq apʼtsni kiyishga chogʻlab koʻrgan boʻlsa-da, biroq koʻylakni olgan {{ajrat\|yer}}ida bu fikrdan qaytdi.\|[[w:K. Yashin\|K. Yashin]]\|Hamza}}. :Yer bilan yakson boʻlmoq ''q.'' yakson. Yer boʻlmoq Yoʻq boʻlmoq, yerga kirmoq. {{misol\|Elga qoʻshilsang, er boʻlasan, eldan ajralsang, {{ajrat\|yer}} boʻlasan. \|[[w:Maqol\|Maqol]]}}. {{misol\|Koʻp otz bir boʻlsa, bir otz {{ajrat\|yer}} boʻlar. \|[[w:Maqol\|Maqol]]}}. Yerga urmoq Qadrini kamsitmoq, tahqirlamoq. {{misol\|Men nomus-orimni {{ajrat\|yer}}ga urgan dushmanimning qonini oʻz qoʻlim bilan toʻ-kishim kerak..\|[[w:K. Yashin\|K. Yashin]]\|Hamza}}. {{misol\|Qoʻysangiz-chi.. Uzingizni juda ham {{ajrat\|yer}}ga urib yubordingiz-ye. \|[[w:K. Yashin\|K. Yashin]]\|Hamza}}. [Yuzini] Yerga qaratmoq Nomus-hijolatga qoʻymoq. {{misol\|El-yurt ichida olamga dovrut ketgan otamning yuzini {{ajrat\|yer}}ga qaratdi.\|[[w:K. Yashin\|K. Yashin]]\|Hamza}}. {{misol\|Vatanning amri shu, burchingni bajar, Oxiri yuzimni {{ajrat\|yer}}ga qaratma!\|[[w:Gʻayratiy\|Gʻayratiy]]}}. {{misol\|Uyalmaysanmi.. "Men falonchiga tegaman", deb ota-onangni {{ajrat\|yer}}ga qaratib qoʻyishga! \amza,\|[[w:Paranji sirlari\|Paranji sirlari]]}}. Yer ostidan qaramoq Yuzni yer tomonga qilgan holda roʻparasidagiga qaramoq. {{misol\|Ertoyev.. yigitlarga {{ajrat\|yer}} ostidan bir qaradi-yu, pesho-nasidagi ajinlari yozilib, kutilmaganda xushnud jilmaydi.\|[[w:O. Yoqubov\|O. Yoqubov]]\|Er boshiga ish tushsa}}. Yer(ning) tagida(n) boʻlsa ham Qayer-da(n) boʻlsa ham. {{misol\|Ma, laylak, {{ajrat\|yer}} tagidan boʻlsayam, ikkita vino topib ke.\|[[w:S. Siyoyev\|S. Siyoyev]]\|Yorugʻlik}}. Yer tishlamoq ''q.'' tishlamoq. {{misol\|Bom-bardimonda yuzlab fashist soldat, ofitser-lari {{ajrat\|yer}} tishladi.}} Yer chizib qolmoq ''q.'' chizmoq. {{misol\|Kamol qozi ancha past tushib, Safoxon toʻra oldida {{ajrat\|yer}} chizib qoldi.\|[[w:K. Yashin\|K. Yashin]]\|Hamza}}. Yer yuzi Butun dunyo, olam. {{misol\|Bu xabar butun {{ajrat\|yer}} yuziga tarqaldi. Yer yuzidan kelayotgan xabar-lar.\|[[w:Yer qilmoq Qaggiq beobroʻ qilmoq\|Yer qilmoq Qaggiq beobroʻ qilmoq]]\|yerga kiritmoq}}. {{misol\|Siz rahbarsiz! Meni bir imo bilan {{ajrat\|yer}} qilib qoʻyishingiz mumkin.\|[[w:S. Nurov\|S. Nurov]]\|Narvoy}}. Burnini yerga ishqamoq Rosa taʼ-zirini, adabini bermoq. Gapni bir yerga qoʻymoq ''q.'' ran. Osmon yiroq (uzoq), yer qatgiq Hayot, yashash sharoiti nochor va ilojsizlik holatida degan maʼnoda qoʻllanuvchi ibora. {{misol\|Ibn Yamin tabiblik, Jahonbuvi doyalik qi-lishdi. Lekin bu bilan ham murod hosil boʻl-madi. Osmon uzoq, {{ajrat\|yer}} qattiq edi! Sal kunda olti bola.. olamdan oʻtdi.\|[[w:K. Yashin\|K. Yashin]]\|Hamza}}. Soʻzini ''(yoki'' gapini, iltimosini) yerda qol-dirmoq Soʻzini (gapini, iltimosini) ba-jarmaslik, inobatga olmaslik. {{misol\|Oyim bu-vimning soʻzini {{ajrat\|yer}}da qoldirmadi-yu, oʻylab-oʻylab, oxiri "Damir"ni topdi. \.\|[[w:Nazir\|Nazir]]\|Yonar daryo}}. {{misol\|Gavhar uning qorontda tra-shira koʻrinib turgan mehribon chehrasidan bu sa-far ham iltimosini {{ajrat\|yer}}da qoldirolmaganini tushundi. Oʻ.\|[[w:Hoshimov\|Hoshimov]]\|Qalbingga quloq sol}}. Tuyaning dumi yerga tekkanda ''q.'' tuya. Qolgan yeridan Kelib toʻxtagan, uzilib qolgan jo-yidan (biror ish, xatti-harakat haqida). {{misol\|Ana endi uyquni qolgan {{ajrat\|yer}}idan olavering..\|[[w:S. Siyoyev\|S. Siyoyev]]\|Yorugʻlik}}. === Sinonimlari === === Antonimlari === {{OʻTIL\|ЕР}} == Tarjimalari == {{Tarjimalar \|ru =

yer: Versiyalar orasidagi farq