dast
tahrirlash
Morfologik va sintaktik xususiyatlari tahrirlash
dast
Aytilishi tahrirlash
Etimologiyasi tahrirlash
DAST Bu koʻp maʼnoli tojikcha ot (ТжРС, 120) oʻzbek tilida 'koʻl' maʼnosini anglatish uchun ishlatshshb (OʻTIL, I, 212), dasti alif-lom hilib, gardanini ham silib iborasi tarkibida qatnashadi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
\f. uj — qoʻl; panja
Maʼnoviy xususiyatlari tahrirlash
Maʼnosi tahrirlash
1 kam qoʻll. ayn. qoʻl 1. ◆ Men Isfandiyor boʻlsam, dagʻdagʻali xat bitgan siyosatdonni topib, aning dasti panjasin kesib tashlayman. S. Siyoyev, „Avaz“ . ◆ Olmos yarashgandir mardning dastiga. "Ma-likai ayyor" .
2 Shartta, tez; birdan. ◆ U dast oʻrnidan turib, ayvonga chiqib ketdi. "Yosh kuch" . ◆ Xotini sut sogʻayotgan paqirni taq etkizib yerga qoʻydi-da, dast oʻrnidan turdi. M. Hazratqulov, „Jurʼat“ . ◆ Ulugʻbek bu kitobni ustozning qoʻlidan dast yulib oldi va koʻz-lariga surtdi. B. Ahmedov, „Ulugʻbek“ .
- Dasti baland ayn. qoʻli baland q. qoʻl. Dasti uzun ayn. qoʻli uzun q. qoʻl. ◆ Dasti uzun aning, ako. M.MDoʻst, „Lolazor“ . Dast koʻtarmoq Bir zoʻr bilan yerdan uzib, tik koʻtarmoq, azot koʻtarmoq. ◆ Ugʻlini koʻrib, uni dast koʻtarib, bagʻriga bosdi. Mirmuhsin, „Ildizlar va yaproqlar“ . ◆ Anzirat boltani dast koʻtardi-yu, Xoljonga qarab yugurdi. "Yoshlik" . Dastidan
1) sababli, tufayli. ◆ Rost, akasi uning dastidan qamaldi. "Yoshlik" . U ◆ kun chetda oh chekardim Gʻussalarning dastidan. A. Oripov, „Yillar armoni“ . ◆ Bu bolaning dastidan uyda na tesha qoldi, na qaychi. S. Zunnunova, „Koʻk chiroqlar; 2) jabridan, yomonligidan, zul-midan“ . ◆ -Dod, bu rashkchi erning dastidan. S. Ahmad, „Yulduz“ . ◆ Qoʻlga tushsa, ular bilar, Dastidan suluvlar yigʻlar. "Erali va Shera-li" . ◆ Soʻqir, yovuz oʻlim, ming dod dastingdan.. A. Oripov, „Yillar armoni“ .
Sinonimlari tahrirlash
Antonimlari tahrirlash
ДАСТ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari tahrirlash
Ruscha ru
dast
= qoʻl 1;
2 в роли служебного имени; ◆ ~idan из-за (кого-чего-л.); ◆ uning ~idan bir ish qilib boʻlmaydi из-за него ничего нельзя сделать; из-за него нет возможности что-либо сделать; он ничего не даёт делать; ◆ sening ~ingdan bosh koʻtarolmay qoldim из-за тебя я не могу поднять голову, смотреть людям в глаза; ◆ uning ~idan qutulmadim нет мне от него избавления? ◆ dod uning ~idan! довольно мы терпели от него! * ◆ ~ qoʻtarmoq поднимать прямо вверх; поднимать над головой на вытянутых руках; ◆ ~i baland см. baland.