Tongacha (to)
tahrirlash

Sifat tahrirlash

nima (5)

  1. besh

Oʻzbekcha (uz)
tahrirlash

Morfologik va sintaktik xususiyatlari tahrirlash

ni-ma

Aytilishi tahrirlash

Etimologiyasi tahrirlash

NIMA narsa, hodisa haqidagi soʻroq olmoshi. Toshkentdan n i m a l a r keltirdingiz, bek aka? (Abdulla Qodiriy). Bu soʻz qadimgi turkiy tilda nä olmoshi bilan (ПДП, 402), ’narsa’ maʼnosini anglatgan mä ( < ma) soʻzidan (ДС, 398) tarkib topgan boʻlsa kerak (ПДП, 402); dastlab birinchi boʻgʻindagi ä unlisi ye un — lisiga (ДС, 358), bu unli oʻz navbatida i unlisiga al— mashgan: nä + mä = nämä > nemä > nimä. Bu soʻz asli ' narsa' maʼnosini anglatgan, maʼno taraqqiyoti nati — jasida narsa qaqidagi soʻroq olmoshiga aylangan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari tahrirlash

Maʼnosi tahrirlash

soʻr. olm. 1 Predmet, voqea-hodisa haqida soʻroqni ifodalaydi. ◆ Bu nima ? Nima yangilik bor? Sizga nima kerak edi? Otingiz nima .rm ◆ Toshkentdan nimalar keltirdingiz, bek aka? A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Nima boʻldi? 1) ayn. nima qildi? ◆ Unga nima boʻldi?; 2) qanday natija bilan tugadi . ◆ Ish nima boʻldi? Nima ran? Voqea nimadan iborat? Nima uchun? q. uchun. Nima qilaman (yoki qilasan, qiladi) Menga (senga, unga) nima keragi bor, boshimga uramanmi. ◆ Men buni nima qilaman? Nima qilasan yolgʻon gapirib? sht Xoʻsh, u [Yoʻlchi] tentakni qutqazib nima qilasan, jiyan? Oybek, „Tanlangan asarlar“ . Nima qildi? Ne boʻldi?, qanday hodisaga yoʻlikdi? ◆ Sizga nima qildi?

2 Ritorik soʻroq gaplarda inkor maʼ-nosini bildiradi. ◆ Dunyoni suv bossa, oʻrdak-ka nima qaygʻu? Maqol . n ◆ Yurt ishiga gʻam-xoʻrlik qiladigan odamlar bor. Sanlarga nima. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 Belgi haqida soʻroqni bildiradi; qanday? ◆ Nima gunoh qildim ? Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Margʻilonga nima yumush bilan kelgan edingiz? A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Nima qilay Qanday qilay, nachora, iloj qancha. ◆ Ganga koʻnmasa nima qilay.

4 Qarindoshlik munosabatlari maʼ-nosida “kim” oʻrnida ishlatiladi. ◆ Umening nimam boʻladi? Siz Karimning nimasi boʻ-lasiz?

5 Soʻroq gaplarning boshida umumiy soʻroqni bildiruvchi soʻz-gap sifatida kelib, soʻroqni kuchaytiradi, taʼkidlaydi. ◆ Nima, madrasani bitirtirib, machitga imom qilasizmi?M. Ismoiliy, „Fargonat“ . o. ◆ -Nima, biron narsa tushib qoldimi? — beparvo soʻradi Salim. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Bir nima Noaniq narsa, predmetni ifodalaydi; nimadir. Nimasi? Soʻzlov-chining biror narsa yoki xatgi-harakatdan taajjublanganligini yoki noroziligini bildiradi. ◆ Kanizak bilan oʻynashganing oʻy-nashgan, Sidiqjonning xotinini chaqirti-rib, ikkovini urishtirganing, Anzirat xola bechorani urdirganing nimasi? A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Nimasini aytasan (yoki aytasiz)? krsh. s. Qani-ya, qani endi.

Sinonimlari tahrirlash

Antonimlari tahrirlash

НИМА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari tahrirlash

OʻTIL

Ot tahrirlash

nima (koʻplik nimalar)

Ruscha ru

nima
мест. вопр.
1 что; ◆ bu nima? что это?; ◆ nima gap? в чём дело?; ◆ oʻzi nima gap? в чём, собственно, дело?; ◆ nima gap boʻldi? что случилось?; ◆ nima yangilik bor? что нового?; какие новости?; ◆ nima kerak boʻlsa, olavering берите, что вам нужно; ◆ nima qildi senga? или ◆  senga nima boʻldi? что с тобой случилось?, что с тобой стало?; ◆ nima qilay? что мне делать?, как мне быть?; ◆ nima edi? что такое?, в чём дело?; ◆ xoʻsh, nima qilibdi? ну и что же?; что особенного?; подумаешь, беда какая; ◆ nima xizmat? чем могу служить?; чем могу быть полезным?; ◆ bir nima что-то, что-то такое; ◆ bu nimasi?! или ◆  u nimasi?! что это ещё такое?!; ◆ e, nimasini aytasan (или aytasiz, aytay)! э, да, что уж там и говорить!; да что там, стоит ли говорить!; ◆ nimasini surishtirasiz да что уж там вы расспрашиваете; да что там; ◆ bu nima narsa? что это за штука?; ◆ nimalar haqida gap boʻldi? о чём шёл разговор?; ◆ nima qilib зачем, почему; ◆ bu yerda nima qilib yuribsan? зачем ты ходишь здесь?; что ты здесь крутишься?; ◆ nima qilib oʻtiribsan? что ты тут сидишь?; чем ты здесь занимаешься?; ◆ nima uchun для чего, почему, зачем; ◆ nima boʻlsa bular будь что будет; ◆ biror nima что-либо, какая-либо вещь; ◆ nima keragi bor? зачем?, зачем нужно?, к чему?; ◆ nima boʻldi-yu, u kelmay qoldi случилось так, что он не пришёл;◆ keldi nima-yu, kelmadi nima? придёт ли он или нет, - какая разница?;
2 какой, что за...; как; каков; ◆ nima ishingiz bor? 1) что за дело у вас?; какое у вас дело?; 2) какое вам дело?; ◆ nima shovqin? что за шум?; ◆ bu nima hangoma? в чём дело?, что произошло?; ◆ mening nima aybim bor? чем я провинился?; в чём моя вина?, чем я виноват?; Nima gunoh qildim? (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Какой грех я совершил?; В чём моя вина?; ◆ bundan senga nima foyda? какая выгода (польза) тебе от этого?; ◆ familiyangiz nima? как ваша фамилия?; ◆ uning oti nima? как его имя, как его зовут?; ◆ Sodiq otaning nimasi boʻlasan? кем ты приходишься Садыку-ата?; ◆ sizni nima chaqdi? кто вас укусил?;
3 как его бишь, это самое (употребляется в тех случаях, когда говорящий затрудняется назвать что-л. или забывает название чего-л.); ◆ kecha doʻstim haligi nimani olib keldi вчера мой друг принёс этого, как бишь его, того самого.