yozmoq

Oʻzbekcha (uz)

yozmoq I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yoz-moq

Etimologiyasi

YOZ- I 'oʻrogʻliq, taxlogʻliq qolatdan yoyiq holatga oʻtkaz-’. Bostirmada Ziyodaxon supra yo z i b, un elab oʻtirar edi (Abdulla Qahhor). Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl oʻsha davrda mavjud boʻlgan ya soʻzidan yasalgan deb taxmin qilinadi (ЭСТЯ, IV, 71); oʻzbek tilida yaz- I feʼli tarkibidagi a unlisi â unlisiga almashgan: yaz- I > yâz- I .

YOZ- II 'tovushlarni maʼlum shakllar bilan qogʻoz-da yoki boshqa bir narsada aks etgir-’. Bu gal xatini nimagadir qalam bilan yo z i b d i. Qadimgi turkiy tilda qam shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl yaz-tärzida talaffuz qilingan (ПДП, 386; Devon, III, 66; DS, 250); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: yaz- II > yâz- II.

YOZ- III ’xato qil-’. Men nima yozibmanki, boshimga bu kulfatlarni solmasa?! Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl ya:z-tarzida talaffuz qilingan (ЭСТЯ, IV, 72), keyinroq a: unlisining choʻziqlik belgisi yoʻqolgan (ПДП, 386; De — von, III, 67; DS, 250); oʻzbek tilida a unlisi â unlisiga almashgan: ya:z- > yaz- > yâz- III.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Oʻrogʻliq, taxlogʻliq narsa-ni ochmoq, yoymoq. ◆ Gilamni yozib koʻrmoq. n ◆ Bostirmada Ziyodaxon supra yozib, un elab oʻtirar edi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqla-ri“ . ◆ Hammasiga dasturxon yozib, suvning oʻrni-ga sharbat, asal bilan qandu novvot, ziyofat ustiga ziyofat qildi. "Yusuf va Ahmad" .

2 Gʻijimlanib, bujmayib qolgan nar-sani tekislamoq. ◆ Soliyev xoli qolgach, gʻala-dondan sargʻayib ketgan allaqanday qogʻoz-larni olib, kafti bilan gʻijimini yozdi. "Mushtum" .

3 Toʻshamoq, solmoq. ◆ Bashorat oʻzini qa-yoqqa qoʻyishini bshshas, opalariga koʻrpacha yozib, yaxshilab oʻtiriisharini iltimos qilar edi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ Ona-bola bir oʻrin yozib yotdilar. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

4 Ochmoq, yoymoq; rostlamoq; kermoq. ◆ Panjasini yozmoq. Qanot yozmoq. n ◆ Pir-nafas aka qulochini yozib, kuchi boricha sanch-qini otdi. J. Sharipov, „Xorazm“ .

5 Toʻplanib, oʻralib, uyulib turgan nar-sani yoymoq, tarqatmoq. ◆ Xirmondagi pax-talarni yozmoq. m ◆ Besh tanobga solingan tuproqni yozib, ochilgan yerni ham chopib, shud-gor qilib qoʻyadi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Sochingni yozma dedim-ku! Qulogʻingga tosh bit-kur! N. Safarov, „Saodatning qissasi“ . ◆ Past-roqda zarrin popuklarini yozib, xotin-qiz-lar artelining bayrogʻi hilpiraydi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ .

6 Chiqarmoq, ochmoq. ◆ Kimdir suqib ketgan tol yogʻochi koʻkarib, yaproq yozdi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ . ◆ Ariq lablarida nihol barg yozar, Tevarak gulbahor, tevarak koʻrkam. R. Bobojon .

7 Tarqatmoq, yoʻqotmoq. ◆ Xafaligini yoz-moq. m ◆ Bechora kanizlar dard-alamlarini oʻyin-kulgi bilan chiqarar, gʻamlarini shu bilan yozardilar. J. Sharipov, „Xorazm“ .

Koʻnglini yozmoq Dardu hasratini aytib, gʻam-alamdan forigʻ boʻlib, kayfiyatini yax-shilamoq. ◆ Gaplashib, koʻnglimni yozgim kelyap-ti. S. Ahmad, „Yulduz“ . ◆ Qoʻshiq aytib, koʻng-limizni yozamiz Erinsak, dutorning torin uzamiz. "Yusuf va Ahmad" . Oyoqning chigili-ni yozmoq Bir oz yurib, oyoq uvushganini tar-qatmoq. ◆ Ibrohimov oyogʻining chigilini yozgani oʻrnidan turdi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . Qanot yozmoq 1) qanotini yoymoq, ker-moq. ◆ Keyin bir toʻxtab oldi-da, \burgut\ qanotlarini yozib, oldinga talpindi. Oʻ. U mar-bekov, „Charos; 2) paydo boʻlmoq“ . ◆ ..qalbimda yangi bir orzu — Sherobodga otlanish orzusi qanot yozdi. "Oʻzbekiston qoʻriqlari" .

yozmoq II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yoz-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qogʻoz yoki boshqa narsaga biror belgi (harf, raqam) tushirmoq, yozuv orqali ifodalamoq; bitmoq. ◆ Ariza yozmoq. yash Yozganda ham, tez-tez, kitobga koʻz tashlab, chapdan oʻngga qarab yozardi. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ . o. ◆ Boʻtaboy oyogʻi bilan yerga bir nima deb yozdi-yu, yana yoʻlda davom etdi. A. Qa\hor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ .

2 folk. Bayon qilmoq, aytmoq; ifoda-lamoq. ◆ Sharhi dilim kimga yozsam, Shakar deb dunyoni kezsam. "Shirin bilan Shakar" .

3 Yozma ravishda murojaat qilmoq; mat-buot orqali xabar, maʼlumot bermoq. ◆ Ha, kimga yozsin boʻlmasa, Oxunboboyevga.. yozsa boʻlarmidi? A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqla-ri“ . ◆ Sultonbekdek bir davlatmand oʻz oʻgʻlini mavlud toʻyi bilan kesdi, deb gazetaga yoza-man. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 Roʻyxatga kiritmoq, roʻyxatda qayd et-moq; aʼzo qilib olmoq. ◆ Shanbalikka hammani yozdi, meni yozmadi. A. Qahhor, „Qanotsiz chit-tak“ . ◆ ..bittagina kir dasturxonni tilga olish bilan bu hovlining jihoz-amlokini — roʻzgʻo-rini yozib chiqilgan boʻlinur. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

5 Yozma badiiy yoki musiqaviy asar yarat-moq, ijod qilmoq. ◆ Hikoya yozmoq. Opera yoz-moq. m ◆ \Egam Rahimov] Jurnalist sifa-tida qanchadan-qancha ocherklar, hikoyalar, publitsistik maqolalar yozdi. X. Yodgorov, „Hayot toʻlqinlari“ .

Peshonaga [yoki xudo] yozgan Taqdiri shun-day belgilangan, yaratilgan. ◆ Xudo bandasini yaratganda, peshonasiga "chorakor boʻlasan" deb yozmasin. M. Ismoiliy, „Fargʻona t“ . o. ◆ -Hay, xudo yozgan koʻrgilik shu ekan-da! — deb hasra-tini tugatdi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

yozmoq III

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yoz-moqsh

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 esk. ayn. adashmoq 2. Yoʻldan yozmoq.

Aqldan yozmoq Telba boʻlmoq, esini yoʻqotmoq. Darhaqiqat, aqldan yozib, koʻchalarda ochiq kezish va kishanga tushishning oʻzi ham Zaynab uchun kichkina jazo hisoblanmas edi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.

2 Gunoh qilmoq. - Shu qiynalib yotgan beva-bechoraning qadri bir qushcha yoʻqmi ? Axir ular xudoga nima yozibdi! — dedi Abulbaraka. Shuxrat, Jannat qidirganlar. Xudoga nima yoz-dim? Nahot oʻtgan-ketganning qoʻliga ter-milib, qarib-chirib ado boʻlajakman? [dedi Matpano]. S. Siyoyev. Yorugʻlik.

yozmoq IV

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yoz-moqsh

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Koʻmakchi feʼl vazifasida -a shaklli ravishdosh bilan kelib, yetakchi feʼldan anglashilgan ish-harakatning toʻla roʻyobga chiqmaganligini, bajarilishiga sal qolganligini bildiradi, maye. yiqila yozdi, urila yozdi. m Ehtimol, [Olimjon] ana shu mehnat shavqiga koʻmilib, Oyqizni ham unu-ta yozgandir. Sh. Rashidov, Boʻrondan kuchli. Hikoya bitgach, [imom] zaharxanda bilan Sa-mad buqoqqa qaradi, dami kesila yozgan buqoq bundan ruhlandi. A. Qodiriy, Me\robdan chayon.

Antonimlari

ЁЗМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

yozmoq

• Mojarcha: ír
• Turkcha: yazmak
• Inglizcha: to write
• Yoqutcha: суруй

Ruscha _ru

yozmoq I
1 писать; записать; написать; ◆ mayda yozmoq писать мелко; писать мелким (бисерным) почерком; oʻqib boʻlmaydigan qilib yozibsan ты написал неразборчиво; ◆ qaytadan yozmoq написать снова, переписать; ◆ koʻchirib yozmoq списать; leksiyani yozib olmoq записать лекцию; ◆ xat yozmoq писать (написать) письмо; ◆ ariza yozmoq писать (написать) заявление; protokolga yozib qoʻymoq записать в протокол; gazetada yozib chiqmoq написать в газете (о ком-чём-л.);
2 писать, сочинять; ◆ sheʼr yozmoq писать стихи; ◆ asar yozmoq писать (какое-л.) произведение.

yozmoq II
1 расстилать, стлать; ◆ gilam yozmoq расстилать, стлать ковёр; ◆ dasturxon yozmoq расстилать скатерть;
2 сглаживать, разглаживать;◆ gʻijimini yozmoq сглаживать складки;
3 распростирать; ◆ qanot yozmoq распростирать крылья; qulochini keng yozib kutib olmoq встретить с распростёртыми объятиями;
4 распутывать; распускать; развёртывать; sochini yozib yubormoq распустить волосы; ◆ bayroqlarni yozmoq развёртывать флаги, знамена.

yozmoq III
1 грешить, впадать в грех; провиниться; сбиваться с пути; men senga nima yezdim? что плохого я тебе сделал?, в чём я провинился перед тобой?;
2 с деепр. на -a/-y другого глагола означает: чуть-чуть, едва не..., чуть было не...; yiqila yozdim я чуть было не упал.