Vikilugʻat:Chetlashtirish siyosati

Ushbu sahifa Vikilugʻat qoida va qoʻllanmalarining bir qismidir.
Bu yerda keltirilgan qoidalarga har bir foydalanuvchi rioya qilishi shart. Tahrir qilishdan oldin kiritilayotgan oʻzgarishlar konsensusga muvofiqligiga ishonch hosil qiling. Qoidalarni sahifa munozarasida muhokama qilish mumkin.

Foydalanuvchini chetlashtirish — Vikilugʻatda tahrirlashni toʻliq yoki qisman taqiqlash boʻlib, qoidalar buzilishining oldini olish yoki Vikilugʻatga keltirilishi mumkin boʻlgan zararni oldini olish uchun administratorlar tomonidan muayyan foydalanuvchilar yoki IP manzillarga qoʻllaniladi.

Chetlashtirish — qoidabuzarlik uchun qasos sifatida qaralishi mumkin emas va qoidabuzar foydalanuvchini bunday xatti-harakatga yoʻl qoʻyib boʻlmasligiga ishontirish uchun boshqa vositalar tugamaguncha foydalanilmasligi kerak.

Umuman olganda, chetlashtirish — bu akkauntning emas, balki foydalanuvchining maqomi, bu chetlashtirishni chetlab o‘tishni taqiqlashni, yaʼni Vikilug‘at sahifalarini istalgan akkauntdan yoki anonim tarzda tahrirlashni taqiqlashni nazarda tutadi.

Har qanday foydalanuvchi administratorlarga soʻrovlar sahifasida boshqa foydalanuvchining xatti-harakatini xatoligi toʻgʻrisida sabablarni koʻrsatgan holda administratorlarni xabardor qilishga haqli. Bunday holda, tuzatish chorasini tanlash uchun javobgarlik yuzaga kelgan muammoli vaziyatni oʻrganish majburiyati administratorga yuklanadi.

Chetlashtirish sabablari

Chetlashtirishning asosiy maqsadi ushbu chora qoʻllaniladigan foydalanuvchining harakatlaridan loyihaga keltirilishi mumkin boʻlgan zararni oldini olishdir. Chetlatish quyidagi hollarda qoʻllanilishi mumkin (chetlashtirish sabablari jiddiyligi boʻyicha tartiblangan):

Vikimedia jamgʻarmasi, foydalanuvchilar va uchinchi shaxslar huquqlari, loyiha mulki va xavfsizligiga toʻgʻridan-toʻgʻri zarar yetkazilishining oldini olish maqsadida chetlashtirish. Loyihaga, Jamgʻarmaga va foydalanuvchilarga (shu jumladan tashqi resurslarga) tahdidlar yuzaga kelgan taqdirda chetlashtirish kiradi. Toʻgʻridan-toʻgʻri loyihaga, Jamgʻarmaga va foydalanuvchilarga tahdid soladigan harakatlar (masalan, qonuniy taʼqib qilish); shaxsiy maʼlumotlarni oshkor qilishga urinishda (Viklugʻat qoidalarining buzilishini aniqlash bilan bogʻliq boʻlmagan) va mualliflik huquqi qoidalarining buzilishi.
Vikilugʻat va uning foydalanuvchilariga zarar yetkazadigan foydalanuvchilar chetlashtiriladi. Agar foydalanuvchi tushuntirishlar va ogohlantirishlardan soʻng tizimli yoki maqsadli ravishda qoidalarga va jamiyatda mavjud boʻlgan konsensusga zid boʻlgan harakatlarni sodir etsa, chetlashtirish qoʻllanilishi mumkin. Bunga misol qilib, vandalizm, spam, chalgʻituvchi maʼlumotlar, tahrirlar urushlari, qoʻgʻirchoqlardan foydalanish, haqorat qilish, taʼqib qilish, buzgʻunchi xatti-harakatlar, qabul qilib boʻlmaydigan (boshqa ishtirokchi nomiga oʻxshash, „odobsiz“, reklama yoki chalgʻituvchi) hisob nomi, safsatalarni keltirish mumkin.
Mavjud chetlashtirishni aylanib oʻtishni oldini olish va toʻxtatish maqsadida. Chetlashtirishni aylanib oʻtish yoki unga olib keladigan harakatlarni bajarish uchun foydalaniladigan qoʻshimcha akkauntlar muayyan muddatga chetlatilishi kerak. Faqat anonimlashtirilgan proksi-serverlar orqali kirish mumkin boʻlgan hisoblar ham chetlatilishi mumkin.
„Birgalikdagi hisoblar“ga nisbatan, yaʼni bir vaqtning oʻzida bir nechta odam foydalanadigan hisoblar. Agar hisob buzilganligiga shubha qilish uchun jiddiy sabablar mavjud boʻlsa, chetlashtirishdan favqulodda chora sifatida ham foydalanish mumkin.
Hisobni oʻzgartirishda chetlashtirish qaydlaridan maʼlumotlarni uzatish uchun.
Oldingi chetlashtirish xato boʻlganligini belgilash uchun (bunday cherlashtirish faqat chetlatilgan foydalanuvchining aniq roziligi bilan amalga oshirilishi mumkin).

Chetlashtirish soʻrovlari

Agar biron bir foydalanuvchi tomonidan Vikilugʻatga zarar yetkazuvchi tahrirlar aniqlansa, foydalanuvchining munozara sahifasida ({{vandal}} andozasidan foydalangan holda) ogohlantirish joylashtirish tavsiya etiladi. Agar bunday tahrirlar davom etsa, administratorlarga soʻrovlar sahifasida soʻrov qoldirish mumkin.

Chetlashtirish davri

Chetlashtirish — eng radikal chora boʻlib, chetlatilgan foydalanuvchining har qanday hissa qoʻshishini taqiqlashni nazarda tutadi. Bu chora loyiha uchun bir vaqtda ham zararli, ham foydali. Chetlashtirish muddatini belgilashda buni doimo yodda tutish kerak.

Agar yaqinda roʻyxatdan oʻtgan foydalanuvchi aniq buzgʻunchi harakatlar qilgan boʻlsa (vandalizm, trolling, provokatsion nom bilan roʻyxatdan oʻtish), uni darhol cheksiz muddatga chetlashtirish mumkin.

Aylanib oʻtilgan boʻlsa, dastlabki chetlashtirish davri qayta boshlanadi va u hisob cheksiz muddatga chetlashtiriladi. Umumiy va buzib kirilgan hisoblar cheksiz muddatga chetlashtiriladi.