Vikilugʻat:Vikilugʻat nima emas
Ushbu sahifa Vikilugʻat qoida va qoʻllanmalarining bir qismidir. Bu yerda keltirilgan qoidalarga har bir foydalanuvchi rioya qilishi shart. Tahrir qilishdan oldin kiritilayotgan oʻzgarishlar konsensusga muvofiqligiga ishonch hosil qiling. Qoidalarni sahifa munozarasida muhokama qilish mumkin. |
Vikilugʻat — koʻp funksiyali elektron lugʻat va oʻzaro hurmat ruhiga asoslangan, yuqori sifatli leksikografik resurs yaratilishidan manfaatdor boʻlgan onlayn hamjamiyatdir. Ushbu hamjamiyat aʼzolari tushunishlari kerak: ushbu loyihaning koʻp funksiyaliligi uning har qanday axborot funksiyalarini bajarishi kerakligini anglatmaydi. Vikilugʻatga xos boʻlmagan funksiyalar mavjud. Ular quyida keltirilgan.
Vikilugʻat nima emas
tahrirlashVikilugʻat qogʻoz lugʻat emas
tahrirlashVikilugʻat qogʻoz lugʻat emas. Unda boʻlishi mumkin boʻlgan lugʻat soʻzlari soni va soʻzlarning umumiy uzunligi ushbu sahifada koʻrsatilgan formatlash qoidalari, ahamiyati va boshqa prinsiplardan tashqari hech qanday amaliy fikrlar bilan cheklanmaydi.
Ideal holda, Vikilugʻat oxir-oqibatda dunyoning tabiiy, sunʼiy, tirik, oʻlik va tiklangan tillari hamda dialektlarining barcha lingvistik birliklarini (soʻz va iboralarni) oʻz ichiga oladi. Keng qoʻllanilmaydigan sunʼiy tillar bundan mustasno.
Vikilugʻat, anʼanaviy qogʻoz lugʻatlardan farqli oʻlaroq, joyni tejashga muhtoj emasligi sababli, soʻzlarni tahrirlashda ortiqcha qisqartmalardan foydalanmaslik kerak. Shu bilan birga, oʻzbekcha lugʻat anʼanasi doirasida, belgilash uchun ayrim qisqartmalardan foydalaniladi.
Vikilugʻat ensiklopediya emas
tahrirlashVikilugʻatdagi maqolalar maʼlum soʻzlar bilan ifodalangan atrofdagi dunyo haqiqatlariga (hodisalar, buyumlar, shaxslar, texnologiyalar va boshqalar) emas, balki soʻzlarning oʻziga — ularning talaffuzi, morfologik, semantik va sintaktik xususiyatlariga, etimologiyasi va boshqa tillarga tarjimalariga bagʻishlangan. Yarim sahifali uzun tushuntirishlar Vikilugʻat uchun emas — mazmunlarni yozishda nisbatan yuzaki, „sodda-semantik“ tavsif bilan cheklanish kerak. Qoida tariqasida, obyektning mohiyatini qisqacha tushuntiriladi va uning asosiy xususiyatlarini sanab oʻtiladi. Agar kerak boʻlsa, lugʻat yozuvida batafsilroq Vikipediya maqolasiga havolani joylashtirish mumkin.
Vikilugʻat maʼnaviyat maktabi emas
tahrirlashVikilugʻat oʻz oldiga jahon tillarida mavjud boʻlgan barcha soʻzlar va iboralarni hujjatlashtirish vazifasini qoʻydi. Bu shuni anglatadiki, siz unda chop etilmaydigan jargon (shu jumladan soʻkinish), „siyosiy jihatdan notoʻgʻri“ soʻz va iboralarni topishingiz mumkin. Bunday maqolalarning mazmuni baʼzi oʻquvchilarning noroziligiga sabab boʻlishi mumkin. Biroq, bunday „olijanob“ niyatlar vandalizm uchun bahona boʻla olmaydi. Ayniqsa, oʻquvchi uchun haqoratli, qoʻpol yoki haqoratomuz deb qabul qilinishi mumkin boʻlgan maqola yoki boʻlimlar boshida ogohlantirish andozalari qoʻyilishi talab etiladi.
Vikilugʻat tashviqot yoki reklama uchun platforma emas
tahrirlashMaqolalarda subyektiv, noxolis, tuhmat qiluvchi, siyosiy, diniy yoki mafkuraviy nuqtai nazardan qarama-qarshi fikrlar, bayonotlar va boshqalarni joylashtirishga yoʻl qoʻyilmaydi. Maqolalarda har qanday turdagi reklama, oʻzini oʻzi reklama qilish, tijoriy spam, tijoriy tashqi havolalar va hokazolarni joylashtirishga yoʻl qoʻyilmaydi.
Vikilugʻat iqtibos kitobi emas
tahrirlashLingvistik birlikning har bir maʼnosi uchun lugʻat yozuvlarida uning qoʻllanilishini koʻrsatadigan misollar keltirilishi kerak. Odatda bu misollar badiiy, noshirlik, ilmiy, huquqiy va hokazo adabiyotlardan olinadi. Biroq, iqtiboslar ortiqcha ishlatilmasligi kerak. Masalan, biror yozuvchini ommalashtirish uchun, qoida tariqasida, tavsiyalarga mos keladigan, xususan, soʻzlardan foydalanishning oʻziga xos xususiyatlarini aniq koʻrsatadigan oz sonli misollar bilan cheklanish, shu bilan birga tushunish oson qilib yozish kerak. Mashhur yozuvchilarning, shoirlarning asarlari bu maqsad uchun har doim ham mos kelmaydi.
Vikilugʻat ijodni targʻib qilish vositasi emas
tahrirlashLugʻatda tabiiy va eng keng tarqalgan sunʼiy tillarda haqiqatda mavjud boʻlgan soʻzlar va boshqa soʻz birikmalari, agar u nufuzli manbalar tomonidan tasdiqlangan boʻlsa, qayd etiladi. Mualliflik huquqi neologizmlari, kimningdir shaxsiy ixtirolari haqidagi, til faktiga aylanmagan maqolalar qabul qilinishi mumkin emas va oʻchirilishi kerak.
Oʻzbekcha Vikilugʻat — nafaqat oʻzbeklar uchun
tahrirlashVikilugʻat — bu barcha tillardagi barcha soʻzlarni tavsiflash uchun bir tildan foydalanadigan lugʻat. Har bir Vikilugʻat barcha tillardagi soʻzlarni oʻz tilida aniqlashga intiladi, shunda oʻquvchilar barcha tillardagi soʻzlarning taʼriflarini oʻz tillarida topishlari mumkin. Ushbu Vikilugʻat oʻzbek tilida yozilgan boʻlib, anʼanaviy lugʻatlarning turli izohlarini, jumladan oʻzbek tilidagi izohli, grammatik, imlo va etimologik lugʻatlarni, oʻzbek tilidan dunyoning boshqa tillariga, shuningdek, boshqa tillardan oʻzbek tiliga tarjima qilish uchun tarjima soʻzlarini oʻz ichiga oladi. Ammo uning oʻquvchilari uchun oʻzbek tili har doim ham ona tili emas va buni yodda tutish kerak.
Vikilugʻat bepul xosting emas, blog yoki ijtimoiy tarmoq emas
tahrirlashVikilugʻat bepul xosting emas. Bu yerda veb-sayt, blog yoki wiki-tizimni joylashtirish mumkin emas. Vikilugʻat quyidagi joy sifatida qaralmasligi kerak:
- Shaxsiy sahifalar. Vikilugʻat mualliflarining oʻz foydalanuvchi sahifalari bor, lekin ular faqat lugʻatda samarali hamkorlik qilish uchun asos yaratish bilan bogʻliq maʼlumotlarni joylashtirish uchun ishlatilishi mumkin.
- Shaxsiy fayllar. Vikilugʻatga faqat lugʻat yozuvlarida yoki loyiha sahifalarida foydalaniladigan yoki qoʻllaniladigan fayllarni yuklash kerak. Qolgan hamma narsani olib tashlash kerak. Agar sizda tegishli qoʻshimcha fotosuratlar yoki boshqa materiallar boʻlsa, ularni Vikmioborga yuklang, u yerda ularga Vikilugʻatdan havola qilish mumkin.
Agar siz Vikilugʻatdan boshqa biror ishda hamkorlik qilish uchun Viki texnologiyasidan foydalanmoqchi boʻlsangiz, hatto u bitta sahifa boʻlsa ham, Vikilugʻatda bunday ishni boshlamasligingiz kerak. Viki-xostingni taklif qiladigan boshqa koʻplab saytlar mavjud. Shuningdek, viki dasturini oʻz serveringizga oʻrnatishingiz mumkin.
Vikilugʻat hamjamiyati nima emas
tahrirlashVikilugʻat jang maydoni emas
tahrirlashHar bir foydalanuvchi boshqalar bilan muloyim, xotirjam va doʻstona muloqot qilishi kerak. Kelishib boʻlmaydiganlarni haqorat qilmang, ularga hujum qilmang va ularni qoʻrqitmang. Buning oʻrniga, kelishmovchilikka oqilona yondashing va uni tinch yoʻl bilan munozarada hal qiling. Agar boshqa foydalanuvchi oʻzini qoʻpol, tajovuzkor tutsa, haqorat qilsa, qoʻrqitsa, bu sizga unga nisbatan xuddi shunday yoʻl tutish huquqini bermaydi. Nomaqbul hujumlarni eʼtiborsiz qoldiring, keltirilgan dalillarga toʻgʻri javob bering. Nomaqbul izohga butunlay eʼtibor bermang.
Vikilugʻatdan loyiha, uning foydalanuvchilari yoki Vikimedia jamgʻarmasiga huquqiy yoki boshqa tahdid yaratish uchun foydalanmang. Huquqiy muammolar haqida xabar berishning boshqa usullari mavjud. Tahdidlar qabul qilinishi mumkin emas va sizning Vikilugʻat sahifalarini tahrirlashga kirishingiz bloklanishiga olib kelishi mumkin.
Vikilugʻat demokratiyadagi tajriba emas
tahrirlashVikilugʻat demokratiya yoki jamiyatni siyosiy tashkil etishning boshqa shaklidagi tajriba emas. Kelishuvga erishishning asosiy yoʻli — ovoz berish yoki administratorlarning oʻzboshimchaliklari emas, balki munozara qilishdir.