Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ba-ho-na

Aytilishi

Etimologiyasi

BAHONA Bu tojikcha ot adabiy oʻzbek tiliga shu shaklida olingan uliö, vaj', 'roʻkach' kabi maʼnolarni anglatadi (ТжРС, 53; OʻTIL, I, 91).U ot kagnashib tuzilgan tojikcha bahona yoftan birikmasi oʻzbek tiliga oh a top tarzida, bahona kardan birikmasi bahona qil- tarzida U irilgan; bahona otidan oʻzbek tilida bahonachi oti yasadgan, Bola bahona oiidor ganimat hikmati tuzilgan. ’
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

f. — sabab, asossiz uzr

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Biror harakat yoki niyatni amalga oshirish yoki oshirmaslik uchun oʻylab topilgan soxta, asossiz sabab; vaj, dastak, roʻkach.◆ Bahona qilmoq. a Gulnor.. Yoʻlchiga soʻzlashga bo-tinmas, soʻzlashuv uchun biron bahona, sabab qidirishga tirishar edi. Oybek, Tanlangan asarlar.◆ Men unga roʻyxush bermay yurdim. Shunday boʻlsa ham, hali uni bahona qilib, hali buni bahona qilib kirib yurdi. A. Qahhor, Xotinlar.

2 Boshlangʻich sabab, bois.◆ [Boy Gʻofirga:] Toʻy bahonasida mendan senga oʻtib qolgan arzimagan narsalar bor, shularni pulga chaqib, orani ochiq qilib qoʻysak, degan edim. Hamza, Boy ila xizmatchi. /◆ Fotimaning] Amakisi "qizga kiyim-kechak" bahonasi bilan uning otasidan qolgan bor bisotini sotdi. P. Tursun, Oʻqituvchi.◆ Kengashboyning suhbati bahona boʻldi-yu, Ubay oʻylanib qoldi. "Oʻzbekiston qoʻriqiari".

Bola bahona — diydor gʻanimat (ibora-ning oʻzgargan shakllari: gul bahona.., gʻoʻza bahona..) Biror bahona bilan butunlay boshqa maqsadda (xususan, sevgilisini koʻ-rish uchun) kelgan kishiga nisbatan aytiladigan ibora.◆ Bola bahona, diydor gʻanimat, deb ular oldiniga yigitlar bilan yonma-yon oʻtirishga oʻrganishadi. Hamza.◆ Ha yoqmay ketsin-a, gʻoʻza bahona-yu, allakimlarning dardi gʻanimat ekan-da, Yulduzxon? R. Fay-ziy, Choʻlga bahor keldi.◆ Gulni bahona qilib, yor koʻrgani kelganmiz. "Qoʻshiqlar".

Sinonimlari

siltov

Antonimlari

БАҲОНА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

bahona
повод, причина; предлог, отговорка; ◆ ~ bilan 1) под предлогом; 2) пользуясь случаем; между делом, между прочим; ◆ ~ bilan ish bitib qoldi между тем и дело сделалось; ◆ arzimagan ~ bilan по незначительной причине, из-за пустяка; ◆ ~ boʻlmoq послужить предлогом или отговоркой; ◆ shamollagani ~ boʻldi-yu, kasal boʻlib yotib oldi всё началось с простуды, и он слёг (в постель); ◆ ~ qilmoq выставлять (что-л.) в качестве мотива или предлога, мотивировать (свои действия чем-л.), отговариваться (чем-л.), ссылаться (на что-л. на какое-л. обстоятельство).

bahona