belgi

Turkcha (tr)

belgi

belgi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bel-gi

Etimologiyasi

BELGI 'boshqalardan ajratish uchun qoʻyiladigan alomat’, 'tamgʻa*. Yangi qoʻzilarga oʻz podasining b ye l-g i s i n i qoʻyib chihdi. Bu ot qadimgi turkiy tilda ’farqlan-\ ’maʼlum boʻl-’ maʼnosini anglatgan bel-feʼlidan (ЭСТЯ, II, 110) -gü qoʻshimchasi bilan yasalgan (Devon, I, 403; DS, 93); oʻzbek tilida ikkinchi ochiq boʻgʻindagi ü unlisi i unlisiga almashgan: bel- + gü = belgü > belgi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Tanib olish, koʻrsatish yoki farqlashga xizmat qiluvchi narsa; nishon, alomat; tamgʻa.◆  Yoʻqolgan bolaning belgilari. Fabrika belgisi. Belgi qoʻymoq. Belgi solmoq. Belgi boʻlsa, yoʻldan adashmas, Aql boʻlsa, soʻzdan adashmas. "Aql aqldan quvvat oladi".◆  Yaxshi xotin belgisi — xirom qshar terini, Yomon xotin belgisi — yerga bukar erini. Maqol. n◆  Insonlikning eng dastlab-ki belgisi mehnatsevarlikdir. Gazetadan.

2 Biror maʼno, mazmun yoki miqdor ifo-dalaydigan grafik alomat, ishora.◆  Soʻroq belgisi (tlsh.). Tenglik belgisi (mat.). Nota belgilari. Tinish belgilari (tlsh.) Tovush-larning grafik belgisi. Kimyoviy element-larning belgilari. Stenografiya belgilari. yat◆  Kirdi-yu, eshik oldida soʻroq belgisi boʻlib turaverdi. "Yoshlik".◆  Olisda oq qobirgʻali ulkan kemalar koʻrinadi. Undan beriroqda cheklovchi belgilar — qizil bayroqchalar lipillab turibdi. S. Siyoyev, Otliq ayol.

3 Narsa, voqea-hodisalarning oʻziga xos xususiyati, sifati.◆  Buyumlarning sifat va xususiyatlari logikada belgilar deb ataladi. "Logika".◆  Gapda otning biror belgisini bil-dirib, "qanday?", "qanaqa?", "kimning?", "nimaning?", "nechanchi?" kabi soʻroqlarga javob boʻlib kelgan ikkinchi darajali boʻlak aniqlovchi deb ataladi. "Oʻzbek tili dars-ligi".

4 Ichki kechinma, holatdan, kasallikdan dalolat beruvchi tashqi alomat; ramz.◆  Sukut — rozilik belgisi. Maqol.◆  Baxt belgisi — pilim. Maqol. yat◆  Sodda muomala yaqinlik va mehribonlik belgiyeidir! A. Qodiriy, Mehrobdan chayon. [◆ Gulnorning] Dumaloq qora koʻzlarida yashiringan alam-hasrat belgisini Adolat darrov payqab oldi. S. Zunnunova, Gulxan.◆  Raʼno tabassum bilan javob berdi va unda bir oz qizarinish belgisi bor edi. A. Qodiriy, Mehrobdan chayon.◆  Erining bu jasoratiga qarshi Oftob oyimning yuziga rizosizlik belgisi chiqdi. A. Qodiriy, Oʻtgan kunlar.◆  Kasallikning [tepkining] asosiy belgilaridan biri quloq atrofi va jagʻ suyaklarining ogʻrishidir. "Saodat".

Antonimlari

БЕЛГИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

belgi
1 знак; значок; ◆ soʻroq belgisi грам. вопросительный знак; ◆ tinish belgilari грам. знаки препинания; "Hurmat Belgisi" ordeni орден «Знак Почёта»; ◆ belgi darajalari воен. знаки различия;
2 отметка, помета; ◆ belgi solmoq (или qoʻymoq) делать отметки, пометки (на чем-л.), отмечать, помечать;
3 признак, примета; симптом; ◆ kasallikning belgilari симптомы болезни.

Turkcha (tr)

belgi

belgi