Turkcha (tr)

biz

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

biz

Aytilishi

Etimologiyasi

BIZ birinchi shaxs koʻplik kishilik olmoshi. B i z n i n g koʻchamizda turli kasb egalari totuv yashaydi. Bu olmosh asli qadimgi turkiy tildagi 'soʻzlovchi’ maʼnosini bildirgan bi soʻziga ’ikki’ (’koʻp’) maʼnosini ifodalovchi —z qoʻshimchasini qoʻshib qosil qilingan (ЭСТЯ, II, 130; Devon, I, 314; PADg 372; DS, 104): bi + z = biz.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

ksh. olm. 1 -sh. koʻpl. 1 Soʻzlovchi va uning atrofidagilar; soʻzlovchi va u koʻzda tutayotganlar.◆ Kecha stansiyadan chiqqan avtobus bugun bizni tongotarda moʻljaldagi joyga tashlab ketdi. Oʻ. Usmonov, Sirli sohil.◆ Bizlar, bizlar, biz edik, Bizlar bir talay qiz edik. Bizlarni uzdilar. Bir ipga tizdilar (Garmdori). 3. Husainova, Oʻzbek xalq topishmoqlari.

2 Birinchi shaxe "men" oʻrnida ishlati-lib, kamtarlik yoki, aksincha, maqtanish, gʻururlanish, pinhona gʻurur maʼnolarini ifodalaydi.◆ -Kim talabgor? -Mana, biz talabgor. v -Bizga ham xat bormi ? — deydi Munisxon. "Guldasta".◆ As al otliqqa yoʻq, hali biz piyoda-ku! A. Qahhor, Asarlar.◆ Endi bizni qiynamay, oʻzlari quysinlar! Qoʻl-aaridan hech sharob ichmaganmiz. "Guldasta".

3 Oʻrin-payt kelishigi qoʻshimchasini olib, "yurtimizda", "elimizda", "oramiz-da" kabi maʼnolarni anglatadi.◆ Surnay-chining zoʻrlari bizda boʻladi. S. Siyoyev, Yorugʻlik.◆ Non-nasibang bizda boʻlsa, qolarsan. Oybek, Tanlangan asarlar.◆ Lekin, oʻrtoq-par, bizda yalqovlar yoʻq. A. Qodiriy, Gʻirvonlik Mallavoy.

Sinonimlari

Antonimlari

БИЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Chuvashcha: эпир

Ruscha _ru

biz
мест. личн.
мы; ◆ bizlar мы; ◆ bizning наш, наша, наше; ◆ bizni нас; ◆ bizga нам; ◆ bizda у нас; ◆ bizdan от нас; у нас; ◆ bizdan soʻradilar у нас спросили; ◆ bizningcha по-нашему; ◆ bizday или ◆ bizdek так (же), как мы; ◆ bizniki наше; ◆ biznikilar наши (люди, ребята); ◆ biznikiga к нам, в наш дом; ◆ biznikida у нас, у нас дома.

biz