boʻliq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻ-liq

Etimologiyasi

BOʻLIQ ’yaxshi rivojlangan’, 'durkun’. Bu paykal-ning goʻzalari b oʻ l i h. Bu sifat eski oʻzbek tilida bol- feʼlining ’unib-oʻs-’, ’etil-’ maʼnosidan -(u)q qoʻshimchasi bilan yasalgan (КРС, 143), keyinchalik u un — lisi i unlisiga almashgan: bol- + uq = boluq > boliq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Yaxshi oʻsgan, durkun; toʻlishgan; toʻla, semiz.◆  Laʼlining boʻliq gavdasi unga ikki-uch yosh ulugʻvorlik qoʻshib turar, yaqinda maktabni bitirgan qizga oʻxshamas-di. D. Nuriy, Osmon ustuni.◆  Tez-tez nafas olganida, boʻliq koʻkraklari koʻtarilib-koʻtarilib tushadi. „T. Ashurov“, Oq ot г. ◆  Bu parivash.. jiyakli qizil atlas lozimi yal-yal yonib, boʻliq boldirini quchoqlab turgan, oʻzi alvon turli gullarni sugʻorib yurgan Shahzodaxon edi. Komil Yashin, „Hamza“ ◆ Sharofat xola qurtxonaga kirib, soʻkchakdagi vishillab barg yeb yotgan boʻliq qurtlarni koʻrib, hang-mang boʻlib qoldi. Gʻayratiy, „Dovdirash“
2. Boʻrsildoq, koʻpchib turgan, boʻz.◆  Birov boʻliq yerga omoch solyapti, birovi yosh-yosh oʻgʻillarini yoniga olib, ariq kovlab, yuqoriga tuproq otadi. X. Toʻxtaboyev, Yillar va yoʻllar.◆  Boʻliq tuproq bagʻrini yorib, nozik-yashil maisa uygʻondi. "Saodat".◆  ..allaqayoqda boʻgʻiqqan momaqaldiroq guldurab, beozorgina yomgʻir savalab oʻtdi, boʻliq tuproq hidi an-qidi. A. Muxtor, Chinor.
3. Yaxshi rivojlangan, baravj; tiqmachoq, ◆ Bugʻdoy shunday oʻsiq va boʻliq ediki, bu ma-sofadagi pastqam tepaliklar, soyliklar bshinmasdi. O. Yoqubov, Er boshiga ish tushsa. ◆ Krvunlar boʻliq palak orasidan moʻralab, meni uz deyayotgandek. Gazetadan.◆  Paxtakorlarimiz asosiy eʼtiborni.. boʻliq koʻsak toʻplashga qaratdilar. Gazetadan.◆  Gʻoʻzaning shoxlarida marjondek tizilgan boʻliq, semiz koʻsa/slar goʻyo chimmatlarini ochib, jamolini koʻz-koʻz qilayotgan goʻzal qizlarga oʻxshaydi. N. Safarov, Olovli izlar.
4. Moʻl, barakali (hosil haqida).◆  Boʻliq hosil bilan saxiy kuz keldi. E. Rahim, Yangi qadam.◆  Oʻz vaqtida, xatoning oldini olib berilgan ishlov gʻoʻzalarning boʻliq hosilga kirishiga yordam berdi. J. Abdullaxonov, Toʻyga kelinglar.

Antonimlari

БЎЛИҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

boʻliq
1 полный (о теле, лице и т. п.), дебелый;
2 крупный, рослый (преимущественно о ребёнке);
3 ядрёный, налитой, крупный (преимущественно о зерне и плодах, растениях);◆ gʻoʻza boʻliq, hosil moʻl хлопчатник хороший, урожай большой;
4 наличие (чего-л.); miyaning boʻligʻida находясь в полном сознании и здравом уме.