Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bun-yod

Aytilishi

Etimologiyasi

BUNYOD: Bu tojikcha ot mustaqil ishlatilmay, bunyod boʻl-, bunyod sip-, bunyodga keltir- feʼllari tarkibida katnashadi; bu feʼllar 'yuzaga kel-, yuzaga keltir-¹ maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 149). ПРСda (73), ТжРСda (85) bunyod oti 'asos' maʼnosini anglatishi aytilgan. Ushbu lugʻatlarda Bunyon oti xam keltirilib, 'oʻzak', 'asos' maʼnosini anglatishi aytilgan (oʻsha sahifadarda). ПРСda bonye oti ham keltirilib, 'vujud' maʼnosini anglatishi aytilgan (74). Bunyod, bunyon, bunye otlarini qiyoslash koʻrsatadiki, bunyod (shuningdek bunyon) oti oxiridagi -d(-n) qismi qoʻshimchaga teng, lekin shunday ekanini asoslash qiyin.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f.' jL^ — asos, negiz, poyde-vor; ibtido

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

I: bunyod boʻlmoq yoki bunyodga kelmoq: 1) yuzaga kelmoq, barpo boʻlmoq; paydo boʻlmoq.◆ Sarbaland xirmonlar oʻz-oʻzi-dan bunyodga kelmaydi. Gazetadan.◆ Gʻalla xal-qimizning peshona teri, bilak kuchi bilan bunyodga kelganligi uchun ham aziz va muqad-dasdir. Gazetadan.◆ Gazli posyolkasi asosan 1954 yilda bunyodga keldi. "Mushtum"; 2) tugʻil-moq.◆ Farzand bunyod boʻldi, oʻlim yoʻq demak.. "Yoshlik". Bunyod qilmoq (yoki etmoq, aylamoq) Yuzaga keltirmoq; barpo etmoq, yarat-moq, qurmoq.◆ Ne keraging bor esa, bunyod qil, Yaxshisi, inson dshshn obod qil. "Aql aqldan quvvat oladi".◆ Yoʻqolgan koʻllarni qayta bunyod qilish amri mahol. "Mushtum".

2 Bor, barqaror.◆ Jahonda toki bunyodsen Ki nomi odamizodsen.. E. Vohidov, Muhabbat.

3 Bunyod (erkaklar ismi).

Sinonimlari

Antonimlari

БУНЁД. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

bunyod