burushmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bu-rush-moq

Etimologiyasi

BURUSH- 'tortishib, qat-qat boʻl-’. Yuzlari b u -r u sh i b, peshanasini ajin hoplabdi. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’qat-qat qil-’ maʼnosini anglatgan bür-feʼlidan ’oʻzlik’ maʼnosini ifodalovchi -(ü)sh qoʻshim-chasi bilan hosil qilingan (ЭСТЯ, II, 295); oʻzbek tilida ü unlilarining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: bür- + üsh = bürüsh- > burush-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
1 Ajin bilan qoplanmoq. ◆ Yanganing burushgan, kesakrang chehrasi yorishib, supaga, dasturxon tepasiga keldi. S. Nurov, Maysalarni ayoz urmaydi. U /Anzirat xola

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

◆ oltmishlarga borib qolgan, nimjon, yuzi juda burushgan boʻlsa ham, qizil, tovushi mayin va yoqimli bir kampir edi. A. Qahhor, Qoʻshchinor chiroqlari.◆  Bolalardan keyin yuzlari shaftoliqoqiday burushgan alla-qanday mitti kampirlar, munkillab qolgan koʻsa chollar koʻrindi. O. Yoqubov, Izlayman.

2 Biror ruhiy taʼsir natijasida tirishmoq, chimirilmoq.◆  Uning tishlari gʻir-chillab ketdi, aft-basharasi burushdi. Oʻ.

Usmonov, Sirli sohil.◆  Yumari tashvish va qandaydir majhuliyat hissi bilan burushdi. Oybek, Quyosh qoraymas.

3 Qurishib yoki tortishib qat-qat boʻlmoq, bujmaymoq.◆  Burushib qolgan olma. sht ◆ Hammadan Ahmadning turishi alomat: bo-shidagi oq qalpogʻi ezilib burushib ketgani uchunmi, aftini oshpazlarga oʻxshatib yubo-ribdi. H. Nazir, Soʻnmas chaqmoqlar.

Antonimlari

БУРУШМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Feʼl

burushmoq