chirmoviq
Oʻzbekcha (uz)
tahrirlash
Oʻzbekcha (uz)Etimologiyasi tahrirlash
CHIRMOVIQ 'chirmashib oʻsadigan oʻsimliklarning umumiy nomi', 'zarpechak'. Eshonlarning hiyla-nay-ranglari chirmovih singari shox otadigan edi (M.Muhammadjonov). Bu ot asli chïrma— feʼlining —gʻu qoʻshimchasi bilan hosil qilingan sifatdosh shaklidan —q qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik gʻ undoshi v undoshiga, v undoshi oldidagi a unlisi â unlisiga, oxiri uchinchi boʻgʻindagi u unlisi i unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (chïrma— + gʻu = chïrmagʻu) + q = chïrmagʻuq > chïrmavuq > chirmâviq. Bu ot tarkibini boshqacha talqin qilish ham mumkin: chïrma— feʼlidan -v qoʻshimchasi bilan ot yasalgan va unga — (ï)q qoʻshimchasini qoʻshib sifat yasalgan: (chïrma— + v) + ïq > chirmâviq; keyinchalik bu sifat sifatlan — mishsiz ishlatilishi natijasida otga koʻchgan: chirmâviq ot -+ chirmâviq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.