choʻchqa

Oʻzbekcha (uz)

Etimologiyasi

CHOʻCHQA ' juft tuyoqli, kalta dumli, koʻp bolalaydigan sutemizuvchi uy hayvoni'. Bir vahtlar ch oʻ ch h a fermalari koʻpaygan edi. Mahmud Koshgʻariy lugʻatida chochuq soʻzi keltirilib, 'choʻchqaning bolasi' maʼnosini anglatishi aytilgan (Devon, I, 362). Shu maʼlumotga, shuningdek turkiy tillardagi chochko (КРС, 869), shoshqa (РКС, 723), chochqa (OʻTIL, II, 388) soʻzlariga suyanib, bu soʻzni yasama deyish mumkin: chochuq soʻzi oxiridagi —(u)Q qismi, chochqa soʻzi oxiridagi —qa qismi qoʻshimchaga teng; lekin lugʻatlarda choch- soʻzi keltirilmagan. Asli bu soʻz feʼl boʻlgani aniq. Agar qadimgi turkiy tilda, 'duma-loq shakl' maʼnosini anglatgan chor otidan tashqari,

' dumaloq shaklga ega boʻl-' maʼnosini anglatgan chor-feʼli ham mavjud boʻlgan deb faraz qilsak, unda bu feʼldan — (u)q qoʻshimchasi bilan choruq oti, -qa qoʻshim-chasi bilan chorqa oti yasalgan boʻlib chiqadi; bunda r undoshi ch undoshiga, a unlisi ä unlisiga almashgan boʻladi: chor- + uq = choruq > chochuq; chor- + qa = chorqa > chochqä. Bu soʻz asli ' semiz’ maʼnosini anglatgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Moʻgʻulcha: гахай

Ruscha _ru

choʻchqa
1 свинья; // свиной, ◆ yovvoyi choʻchqa кабан, дикая свинья; ◆ choʻchqa bolasi поросёнок; ◆ choʻchqa goʻshti свинина; ◆ choʻchqa yogʻi свиное сало; ◆ choʻchqa boquvchi свинарь, свинарка;
2 бран. свинья; ◆ 

• choʻchqa yol бот. костёр кровельный; ◆ choʻchqa tikan бот. шпинат туркестанский; ◆ choʻchqa quloq лук каратавский.