don

Oʻzbekcha (uz)

don I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

don

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

|f. <jl j - urugʻ, tuxum; dona| 1 Bo-shokdi va dukkakli oʻsimliklar mahsu-lining bir donasi. ◆ Bugʻdoy doni. Makka-joʻxori doni. Dehqon ishlab don sochar, El-yurtiga non sochar. Maqol . ◆ Arpaning doni boʻlguncha, Bugʻdoyning somoni boʻl. Maqol . m ◆ -Bir qumursqa bir dona donni tortsa, ikkinchi qumursqa orqadan itarib, unga yordam beradi-da, — dedi bir dehqon. S. Ayniy, Qullar.

2 Shunday mahsul majmui, yigʻindisi; gʻalla. ◆ Birida ulov boʻlsa, ekish uchun doni yoʻq, doni borida ulov, yer yoʻq. N. Safarov, „Olovli izlar“ . ◆ Endi mehnat kuniga ham oz-moz don tegsa kerak. O. Yoqubov, „Er boshiga ish tushea“ . ◆ Boshida otasi, uyida qopda doni boʻlsa, bular shu yerda oʻtirarmidi. T. Ashurov, „Ok, ot“ .

3 Parrandalarga beriladigan shunday ovqat, ozuqa; (sochiladigan) don-dun. ◆ Bir tovuqqa ham suv kerak, ham don. "Qanotli soʻzlar" . ◆ Bolali ona nonga toʻymas, Bolali gʻoz — donga. Maqol . v ◆ Ey, doʻstim, hozir-chi, tuxum qilmaydigan tovuqqa hech kim don bermaydi. Shukrullo, „Saylanma“ . ◆ Onasi.. toʻr ortidagi tovuqlarga don sochardi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

Don olishmoq Biror kimsa bilan yaqin-lik qilmoq, intim munosabatda boʻlmoq; oʻynash boʻlmoq. ◆ Oyim tirikliklarida ham dadam Zumrad kampir bilan don olishib yurardilar. S. Ahmad, „Yulduzlar“ . ◆ -Bir-biri bilan don olishib qolgan boʻlsa.. siz bilan biz.. quda boʻlishdan boshqa ilojimiz yoʻq, — dedi Salim bobo. S. Ahmad, Choʻl oqshomlari. Na don, na somon \yech narsaga yaramaydigan narsa yoki kimsa haqida. ◆ Oʻzi, baʼzi retsen-ziyalar boʻladi, oʻqisang — na don, na somon. S. Abduqahhor, „Sanamay sakkiz dema“ .

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

don

Etimologiyasi

II | yun., ital. don < lot. dominus — janob

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Ispaniyada va ispan tilida soʻzla-shuvchi boshqa mamlakatlarda: erkak ismi oldidan qoʻyib, unga hurmat bilan murojaat qilishda qoʻllanadigan soʻz; Italiyada: ruho-niylar va dvoryanlarning faxriy unvoni.

Antonimlari

ДОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

don
зерно; // зерновой; ◆ bugʻdoy ~i зерно пшеницы; ◆ ~ ekinlari зерновые культуры, злаки; ◆ ~ xoʻjaligi зерновое хозяйство; ◆ ~-dun зерновые продукты; ◆ tovuqqa ~ bermoq дать курам зерна; ◆ 

• ~ olishmoq быть в интимной связи (с кем-л.).