falak

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

fa-lak

Etimologiyasi

a. alia — osmon; osmon gumbazi

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Yerdan yuqoriga qaraganda gumbaz, qubba shaklida boʻlib koʻrinadigan fazo boʻshli-gʻi, osmon gumbazi; osmon, koʻk. Yana chaqmoq chaqdi, yana fa,shk gumburladi. H. Gʻulom, Za-min yulduzlari. Chingizxon ot solib kelib, Minori Kalon tagida falakka boʻy choʻzgan bu obidaga mahliyo boʻlib qolibdi. Mirmuhsin, Meʼmor.

21—Oʻzbek tilining izoqli lugʻati

Osmoni falak s. t. 1) juda baland, yuk-sak. -Siz bilan toʻxtovsiz qilingan mai-shatlar meni avval osmoni falakka olib chiqib, keyin jarga uloqtirdi, — dedi Olim Ergashga. B. Rahmonov, Qilmish-qidirmish. Shu barobar oldinda chang-toʻzonni osmoni falakka chiqaribgirdobkoʻtarildi. M. Mansurov, Yombi; 2) koʻchma dabdabali, baland-parvoz. Hopopaiiap gumburi va karnaylar sado-si yana osmoni falakka chiqdi. O. Yoqubov, Koʻhna dunyo.

2 koʻchma Taqdir, qismat, koʻrgilik. Men oʻzim bu falakning dastidan najot izlay-man, begim. P. Qodirov, Yulduzli tunlar. Ey falak, charxing buzilsin, Kimlarga xor et-dingmeni. E. Usmonov, Yolqin.

Falakning gardishi bilan Favqulodda holarda, gʻayriixtiyoriy ravishda, vaziyat talabi, biror majburiyat orqasida; taqdir taqozosi bilan. Bu gʻarib va kimsasiz kishi asli Sabzavor shahridan, falakning gardishi bilan Hirotga kelib qolgan. Mirmuhsin, Meʼmor. Fa_Jshknung gardishi bilan shu qish-loqqa kuyov boʻlib keldi. "Mushtum". Parvoyi falak Yuz berayotgan voqea va hodisalarga befarq qarovchi; parvo qilmaydigan, begʻam. Gʻoʻzalaringiz chanqab ketibdi.. siz boʻlsangiz parvoyi falaksiz. J. Abdullaxonov, Tong yorishgan sohilda. Yuvosh esa parvoyi falak; hech narsa bilan ishi yoʻq, doim xursand. E. Raimov, Ajab qishloq. Figʻoni falakka chiqmoq (yoki oʻrmalamoq, koʻtarilmoq) Had-dan tashqari ja>uti chiqmoq, asabiylashmoq, boʻgʻilmoq. Xayri bogʻchadan oʻgʻlini olgani kirganda, tarbiyachining figʻoni falakka chi-qib turgan edi. S. Ahmad, Qadrdon dala-lar. -Padariga ming laʼnat, shu ham koʻp boʻldimi, — sakson yoshlar atrofidagi ota-xonning figʻoni falakka oʻrmaladi. "Mushtum".

Antonimlari

ФАЛАК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

falak
1 небо, небеса, небесная сфера, небосвод; ◆ osmoni ~ разг. высь; ◆ figʻoni ~dan oshdi см. figʻon;
2 перен. судьба, рок, фортуна; ◆ ... oh, zolim ~ (Ойбек, «Навоий») ... о, злая судьба; ◆ ~ning gardishi воля судьбы; превратности судьбы; судьба; стечение обстоятельств; ◆ ~ning gardishi bilan волею судеб, по воле рока; parvoyi falak см. parvo.