gʻamxoʻr

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

gʻam-xoʻr

Etimologiyasi

GʻAMXOʻR Bu sifat tojik tilida 'ruhiy azob' maʼnosini anglatadigan arabcha gam otiga (АРС, 570) 'tarkat-' maʼnosini anglatadigan tojikcha xoridan feʼlining xor hozirgi zamon asosini (ТжРС, 427) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, tojik tilida gamxor va gamxoʻr shakllarida aytiladi (ТжРС, 477); oʻzbek tiliga keyingi shakli olingan; 'qaygʻuni tarqatuvchi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 651). Bu sifatdan oʻzbek tilida gamxoʻrlik oti yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

arab. + fors. – qaygʻuga sherik, hamdard boʻluvchi, yupatuvchi; shafqatli;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Kimsa uchun qaygʻuradigan, uning gʻamini yeydigan. ◆ Yuragidagi shuncha gʻam-gʻussani koʻtarib, yana singlisiga onaday, otaday mehribon va gʻamxoʻr akadan ayrilish!.. Oybek, „Tanlangan asarlar.“ ◆ Hozir koʻzimga Sulton amaki har vaqtdagidan koʻra gʻamxoʻr, rahmdil koʻrinib ketdi. H. Nazir, „Yonar daryo.“

Antonimlari

ҒАМХЎР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

gʻamxoʻr
заботливый; участливый; ◆ ~ ona заботливая мать.