Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

goʻng

Aytilishi

Etimologiyasi

GOʻŊ ’ot, mol axlati’. [Xudoyhul] Ot-molga qa-raydi, g oʻ n g kuraydi, jodi bilan pichanpoya hir-hadi (Parda Tursun). Devonda gönüz soʻzi keltirilib, ’xaroba oʻnqir-choʻnqirlarda tuya va qoʻylar qumalogʻining bir-biriga aralashib, yopishib ketgani’ maʼnosini anglatishi taʼkidlangan (Devon, III, 375). Bu soʻz tarki — bidagi -(ü)z qismi ’koʻp’ (’moʻl’) maʼnosini ifodalasa kerak: unda gön qismi 'hayvonlarning axlati’ maʼno — sini anglatuvchi ot boʻladi. Koʻrinadiki, bu ot hozirgi oʻzbek tiliga n undoshi ŋ undoshiga almashib yetib kel— gan, ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: gön > göŋ > goŋ.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Uy hayvonlari va parrandalar axlati. ◆ Xudoyqul odamning qoʻlidan keladi-gan har qanday ishga qobil edi: ot-molga qaraydi, goʻng kuraydi, jodi bilan pichanpoya qirqadi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

2 Shu hayvonlarning axlatidan iborat oʻgʻit. ◆ Yerga goʻng solmoq.

Sinonimlari

Antonimlari

ГЎНГ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Inglizcha: manure
Moʻgʻulcha: аргал
Turkcha: gübre
Xalajcha: harq

Ruscha _ru

goʻng
навоз; // навозный; ◆ ~ tepa навозная куча; ◆ ~ sepuvchi mashina с.-х. навозоразбрасыватель; ◆ yerga ~ solmoq удобрять почву навозом; ◆

~ qargʻa грач.

goʻng