gultojixoʻroz

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

gul-to-ji-xoʻ-roz

Etimologiyasi

GULTOJIXOʻROZ Bu ot asli tojikcha gul 1 (q.), 'qushning boshi tepasidagi etdor oʻsimta' maʼnosini anglatadigan toj oti (ТжРС, 398) va 'tovukning erkagi' maʼnosini anglatadigan xuroʻs otidan (ТжРС, 432) tarkib topgan guli toji xuroʻs izofa birikmasiga teng boʻlib (ТжРС, 106), oldin toji xuroʻs izofa birikmasi tuzilib, keyin bu birikma va gul oti bilan yana izofa birikmasi tuzilgan: (guli) X (toji X xuroʻs). Uzbek tilida xuroʻs otining ikkinchi boʻgʻindagi oʻ tovushi o (a) tovushiga, birinchi boʻgʻindagi u tovushi oʻ tovushiga almashtirilgan; bu birikma qismlari oraligʻidagi birinchi -m izofasi aytilmay qoʻygan va qolgan kismlar bir butun holda qoʻshib yoziladigan boʻlgan. Bu ot 'xoʻrozning tojiga oʻxshab ketadigan gul' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, 1,197).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[gul + toj + xoʻroz1 Xoʻroz tojiga oʻxshash toʻp gulli oʻsimlik va uning guli. Uning atrofida qip-qizil gultojixurozlar chayqalib turibdi. S. Siyoyev, Yorugʻlik.

Antonimlari

ГУЛТОЖИХЎРОЗ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

gultojixoʻroz
петушиные гребешки, целозия, ширица садовая.