kabutar

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ka-bu-tar

Etimologiyasi

KABUTAR || KAPTAR Bu ot ПРСda [käbutär] va [käftär] tarzida yozilib, "golub" deb izohlangan (304); alohida [käftär] shaklida keltirilib, käbutär shakliga havola qilingan (402); demak, asosiy shakl käbutär ekani ayon boʻladi. ТжРСda kaboʻtar shaklida keltirilib, "golub" deb izohlangan (175); alohida kaftar shaklida keltirilib, kaboʻtar shakliga havola qilingan (184); demak, asosiy shakl deb kaboʻtar shakli taʼkidlangan; farq shundaki, fors tili lugʻatida u harfi bilan yozilgan tovush tojik tili lugʻatida oʻ harfi bilan yozilgan; har holda, bu oʻrinda u tovushi (harfi) qatnashayotir deyish toʻgʻri. Oʻzbek soʻzlashuv tilida bu ot kaptar shaklida aytiladi. ТжРСda 'koʻk', 'koʻkat' maʼnosini anglatadigan kabudū otining soʻzlashuv tilida kabuti tarzida d tovushini t tovushiga almashtirib aytilishi ham aks ettirilgan (175). Shundan kelib chiqib kabutar oti asli 'koʻk' maʼnosini anglatadigan kabud sifatining kabut shakliga -tar qiyosiy daraja qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan deyish mumkin. Unda kabuttar shakli tarkibidagi tt tovushlaridan biri tojik tilining oʻzidayoq aytilmay qoʻyilgan boʻlib chiqadi. Oʻzbek tilidagi kaptar shakli kabutar shakli tarkibidagi u tovushini talaffuz qilmaslik va b tovushini p tovushiga almashtirish bilan hosil qilingan deyish mumkin. Bu ot asli 'koʻkish tusli qush' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 368).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. j-S — kaptar

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

kt. ayn. kaptar.

◆ Kabutarlar dam uchib, dam sirpanib qoʻnib oʻynashar edi. Oybek, „Navoiy“ .

Antonimlari

КАБУТАР. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

kabutar
книжн. = kaptar.