kelgindi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

kel-gin-di

Etimologiyasi

KELGINDI ' boshqa yurtdan kelgan'. Bosh suhma elning ezgu ishiga, kelgindi! (Asqad Muxtor). Bu soʻz asli qadimgi turkiy tilda ham 'boshqa joydan yaqinlashish tomonga harakatlan—' maʼnosini angla — tuvchi kil— > kel— feʼliga dastlab kuchaytirish ('da-vomli') maʼnosini ifodalovchi —(i)k qoʻshimchasini, keyin oʻzlik maʼnosini ifodalovchi — (i)n qoʻshimcha— sini, soʻngra —di sifatdosh qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi tor unli ta-laffuz qilinmay qoʻygan, l undoshidan keyingi k un — doshi g undoshiga almashgan: [(kel— + ik = kelik—) + in = kelikin-] + di = kelikindi > kelkindi > kelgindi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Shu yerlik emas; oʻzga joy-dan, boshqa yurtdan kelgan. ◆ -Hindistonning ozodligi uchun kelgindi xoʻjayinlar, ochkoʻz boʻrilarga qarshi soʻnggi tomchi qonim, soʻnggi nafasimgacha jang qilishni ulugʻ baxt deb bilar edim, — dedi Ahmad Husayn. Oybek, „Nur qidirib“ . ◆ Kimsan — Saidtoʻra mingbo-shining qizi boʻlsam-u, bu yashshamagur ochkoʻz, berahm boy bir kelgindi qashqarlikning qizini ustimga xotin qilib olsa-ya! K. Yashin, „Hamza“ .

Antonimlari

КЕЛГИНДИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

kelgindi
пришелец; // пришлый; ◆ Najot va boshpana qidirib kelganlarni "~" deyshardi (П. Турсун. «Ўќитувчи») Людей, искавших избавления и убежища, называли «пришельцами».