koʻpirmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

koʻ-pir-moq

Etimologiyasi

KOʻPIR— 'koʻpik hosil qil—', 'koʻpik chiqar-'. Oʻktam esa koʻpirgan, oʻkirgan suvda boʻynigacha botib hansirab ishlar edi (Oybek). Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ' shish—', 'koʻtaril—' maʼnosini angla— tuvchi köp— feʼlidan (ЭСТЯ, III, 52) kuchaytirish maʼ-nosini ifodalovchi — (ü)r qoʻshimchasi bilan hosil qi-lingan (Devon, II, 75); oʻzbek tilida ikkinchi boʻgʻindagi ü unlisi i unlisiga almashgan, ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: köp— + ür = köpür- > köpir— > ko-pir—.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

ayn. koʻpiklamoq, koʻpik-lanmoq. ◆ Oʻktam esa koʻpirgan, oʻkirgan suvda boʻynigacha botib, hansirab ishlar edi. Oybek, „O“ . v. shabadalar. ◆ Ot chopaverib, koʻpirib ketgan edi. Gʻ. Gʻulom, „Shum bola“ .

2 koʻchma salb. Oʻta maqtanmoq, maqtan-choqlik qilmoq. ◆ [Tojiboy] Baʼzan "Mada-mingov oʻttiz yil aminlik qilgan boʻlsa, men ellik yil sovetga raislik qilaman", deya koʻpiribqoʻyardi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ . ◆ Siyqa bilimdonlik va quruq koʻpirish bilan uzoqqa borib boʻlmaydi. "Mushtum" .

Antonimlari

КЎПИРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

koʻpirmoq
1 пениться, вспениваться, покрываться пеной;
2 взмыливаться (о лошади);
3 взбиваться (о сливках, белках);
4 перен. кипеть, бушевать (о человеке).