oʻngach

Oʻzbekcha (uz)

Etimologiyasi

OʻŊACH 'boʻgʻiz boʻshligʻi bilan oshqozonni tutashti — ruvchi naysimon aʼzo ’. Uning oʻngachida yara piydo boʻlibdi. Bu soʻz qadimgi turkiy tildagi ’kovak’, 'boʻshliq’ maʼnosini anglatgan öŋ otidan (ЭСТЯ, I, 536) kichraytirish maʼnosini ifodalovchi —(ü)ch qoʻshimchasi bilan hosil qilingan (ДС, 387); oʻzbek tilida ikkinchi boʻgʻindagi ü unlisi ä unlisiga almashgan, ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: öŋ + üch = öŋoʻch > oŋäch. Dastlab 'kovakcha’ maʼnosini anglatgan bu soʻz keyin — chalik 'naysimon aʼzo’ maʼnosini anglata boshlagan. Oŋäch soʻzi hozirgi oʻzbek tilida qiziloŋäch qoʻshma soʻzi tarkibida ishlatiladi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.