oʻzgarmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

oʻz-gar-moq

Etimologiyasi

OʻZGAR- ’boshqa holatga oʻt-’, 'boshqacha tus ol-’. Kuz kelib, ob-havo keskin oʻ z g i r d i. Bu feʼl eski oʻz — bek tilida özgä sifatidan —r qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, I, 509; КРС, 587); asli ’boshqa boʻl—’, ’ajral—’ maʼnosini bildirgan boʻlib, 'boshqa holatga oʻt-’ maʼnosi keyin oʻsib chiqqan; oʻzbek tilida ö unlisining yumshoqlik belgisi yoʻqolgan: özgä + r = özgär- > ozgär-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Qiyofa, holat va sh.k. da maʼlum oʻzgarish yuz bermoq; boshqacha boʻlmoq. ◆ Avzoyi oʻzgardi. Tovushi oʻzgardi. Kay-fiyati oʻzgardi. Havo oʻzgardi. Bahor kelib, tabiat oʻzgardi. m ◆ Bashorat singlisining oʻz koʻz oʻngida oʻzgarib borayotganini sezardi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ Bogʻlardagi chil-lakilar chumak urib, olma, noklar, tilla-qoʻngʻiz yopishgan shaftoli va olxoʻrilar rangi soat sayin oʻzgarardi. Nazir, Soʻnmas chaqmoqlar. ◆ Otang nuqul meni koʻrsa oʻzgarib ketadi. P. Qodirov, Qora koʻzlar.

2 Mohiyat jihatdan avvalgisiga oʻxsha-magan holatga oʻtmoq, mazmunan boshqacha boʻlmoq. ◆ Vaziyat oʻzgardi. Ijtimoiy tuzum

oʻzgara boradi. n Baxtimizga zamon oʻzga-rib, Bunday yaxshi kunlarga yetdik. E. Rahim.

3 Oʻrni, vazifasi, maqomi va b. jihati yangi boʻlmoq; almashmoq, boshqa boʻlmoq. ◆ Oʻqituvchi oʻzgardi. Boshligʻimiz oʻzgardi. J◆ Uzbek yozuvi bir necha marta oʻzgardi. Adresimiz oʻzgardi. Ish joyimiz oʻzgardi. Marshrut oʻzgardi. Amudaryo oqimi tez-tez oʻzgarib tu-radi. n ◆ Shamol oʻzgarib, oʻng tomondan esib qoldi. P. Qodirov, Qora koʻzlar.

Antonimlari

ЎЗГАРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

oʻzgarmoq oʻzgarmoq

• Turkcha: özgemek, değişmek
• Inglizcha: to change

Ruscha _ru

oʻzgarmoq
1 меняться, изменяться; преображаться; havo oʻzgaryapti погода меняется; ahvol oʻzgardi положение изменилось; afti-basharasi oʻzgarib ketdi он изменился в лице; Toshkent tanib boʻlmaslik darajada oʻzgargan Ташкент неузнаваемо изменился; u butunlay oʻzgargan он совершенно изменился, он стал совсем иным, другим;
2 меняться, сменяться; замещаться; изменяться; direktor oʻzgardi директор сменен; adresimiz oʻzgardi наш адрес изменился.