Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

o-char-chi-lik

Aytilishi

Etimologiyasi

OCHARCHILIK ’oziq-ovqat yetishmasligi oqiba-tida yuz beradigan holat’. Oʻttizinchi yillardagi ocharchilik hanuz esimda. Bu ot eski oʻzbek ti — lida ach-(< a:ch-) feʼlining (ЭСТЯ, I, 208; DS, 4) kuchay — tirish, 'takror’ maʼnosini ifodalovchi -a qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan -r qoʻshimchasi bilan hosil qilingan sifatdosh shakliga -chïlïq qoʻshimchasi-ni qoʻshib yasalgan (КРС, 82); keyinchalik soʻz boshlani — shidagi a unlisi â unlisiga, ikkinchi boʻgʻindagi a un — lisi ä unlisiga, soʻz oxiridagi q undoshi k undoshiga almashgan, ï unlilarining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: [(ach- + a = acha-) + r = achar ] + chïlïq = acharchïlïq > âchärchilik.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Iqtisodiy tanazzul va tanglik yoki tabiiy ofat, turli sabablar tufayli jamiyat miqyosida yuzaga keladigan keskin oziq-ovqat tanqisligi; qahatchilik. ◆ Ocharchilik yillari somsapazlarning somsa-sini ochlar olib qochardi-da, tutib olib doʻpposlasa ham, boshini kiyimiga burkab, somsasini ogʻzidan qoʻymasdi. Shukrullo, „Saylanma“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ОЧАРЧИЛИК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ocharchilik
1 голод, голодное время;
2 недород, неурожай.

ocharchilik