osh

Oʻzbekcha (uz)

osh I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

osh

Etimologiyasi

OSH Bu ot ПРСda [.ash] shaklida keltirilib, 'suyuq ovqat', 'yemish' maʼnosini (25), ТжРСda oi^shaklida keltirilib, 'issik ovqat', 'yemish’, 'padov' maʼnolarini (291), OʻTILda 'issiq ovqat', 'padov' maʼnolarini anglatishi aytilgan. Koʻrinadiki, bu osh 'padov' maʼnosini keyinchadik anglata boshlagan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

| f. ,ji,f — yovgʻon shoʻrva, xoʻrda; ov-qat

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Pishirilgan issiq ovqat. ◆ Ugra osh. Xoʻrda osh. yash Sovchilarni yaxshi soʻzlar va quyuq-suyuq oshlar bilan joʻnatib, ikkinchi kelishiga oʻylashib javob beradigan boʻldi-lar. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

2 Umuman, har qanday ovqat, taom. ◆ Osh tuzi. Oshing halol boʻlsa, koʻchada ich! Maqol . ◆ Elga bersang oshingni, Erlar silar boshing-ni. Maqol . ◆ Jon boʻlsa, jahon topilar, Osh boʻlsa, qozon topshshr. Maqol . m ◆ Toʻra qozon boshidan mis tovoqda suyuq osh olib kelib, chordana quriboʻtirdi. N. Fozilov, „Diydor“ .

3 ayn. palov. ◆ Osh damlamoq. yai Ilgari-lari lagʻmon yoki osh yeyish uchun nuqul kor-xonadan tashqariga chiqishga majbur boʻlar edik. Gazetadan . -Ultiring, oʻltiring, mehmon! — dedi usta Farfi. — ◆ Oshga sabzi bosildi-pishdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ .

Yurtga osh bermoq Toʻy va b. maʼrakalarda katta qozonda osh damlab, yurtni ziyofat qilmoq. ◆ Ana xolos, qozi pochchang yurtga osh berayotgan boʻlsalar, tuyaning dumi yerga te-gibdi-ku. M. Ismoiliy, „Fargʻonat“ . o.

4 etn. Baʼzi munosabatlar bilan oʻtka-ziladigan ziyofatlar nomining tarkibiy qismi, maye. ◆ qiz oshi, xotin oshi, arvoh oshi, maslahat oshi.

Osh boʻlsin Yegan-ichganingtatisin, sing-sin, yoqsin kabi maʼnolarda ishlatiladigan ibora. ◆ Zarra birovning haqi oʻzgaga osh boʻl-magay, Oxiri sharmandalik, kimki hazar qil-masa. Habibiy . Osh qilmoq 1) hazm qilmoq, singdirmoq; 2) birovning molini, pulini yeb ketmoq, oʻzlashtirib yubormoq. Ogzidagi oshni oldirmoq q. oldirmoq.

osh II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

osh

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

maxe. Teri oshlashda ishlatiladigan modda.

Antonimlari

ОШ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Turkcha: aş

Ruscha _ru

osh I
1 плов; ◆ osh yemoq есть плов;
2 горячая пища; ◆ suyuq osh жидкая пища, суп; ◆ ugra osh суп-лапша; ◆ maslahat oshi угощение, устраиваемое для узкого круга лиц, приглашенных на совет по поводу предстоящей свадьбы, пира и т. п.; ◆ podachining oshi (букв. пища, собираемая пастухом со всех обслуживаемых им дворов в одну посуду) 1) шутл. винегрет, сборное кушанье из разнообразных продуктов; 2) перен. смесь, месиво, собрание разнородных предметов, явлений и т. п.; ◆ osh xamir пресное тесто; ◆ xamir osh кушанье, приготовленное из пресного теста (напр. лапша); ◆ osh tuzi поваренная соль; ◆ osh qilmoq 1) готовить плов; 2) готовить (варить) пищу (вообще); 3) переваривать пищу; 4) перен. неодобр. присваивать; ◆ osh-suv qilmoq 1) варить еду; 2) устраивать угощение; ◆ osh ichmoq есть жидкую пищу; ◆ tayyor oshga bakovul погов. повар на готовый плов (о любителе пользоваться готовым); Oshning taʼmi tuz bilan, odamning taʼmi soʻz bilan посл. см. taʼm;◆ oshing halol boʻlsa, koʻchada ich если пища добыта честным трудом, то ешь её хоть на улице; ◆ yaxshi boʻlsang - osh ingni yersan, yomon boʻlsang - boshingni yersan посл. если будешь хорошим - проживёшь в благополучии, будешь плохим - поплатишься головой; ◆ 

• osh boʻlsin на здоровье!; ◆ osh halol! ист. так кричал пастух, возвращавшийся вечером со стадом, проходя мимо обслуживаемых им домов; ◆ xotin oshi рел., этн. угощение, устраиваемое для женщин в день обрезания; ◆ qiz oshi пир (вечеринка), устраиваемый в доме невесты за день до свадьбы.
  

osh II
спец. дубильный экстракт, дубильный состав.