qapishmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qa-pish-moq

Etimologiyasi

QAPISH- ' bir—birini zich ushla-', 'bir-biri bilan zich birlash—'. Yigitning hoʻllari hizning bel-lariga chirmashdi, koʻkraklari bir—biriga h a p i sh-d i (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ' bir—birini ush— la-', ' bir-biriga yopish-' maʼnosini anglatgan bu soʻz asli qadimgi turkiy tildagi 'mahkam ushla—' maʼno — sini anglatgan qap— feʼlidan birgalik maʼnosini ifodalovchi —(ï)sh qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; oʻzbek tilida a unlisi ä unlisiga almashgan, ï unlisi — ning qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qap— + ïsh = qapïsh— > qäpish- Maʼno taraqqiyoti natijasida ' bir-birini ushla—' maʼnosi asosida ' bir-biri bilan zich bir — lash—' maʼnosi yuzaga kelgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Zich tegmoq, yopishmoq. Yigitning qoʻllari qizning bellariga chir-mashdi, koʻkraklari bir-biriga kapishdi. Oybek, Tanlangan asarlar. ◆ Goh devorlarga qapishib, bir koʻchadan ikkinchisiga chopib oʻtishardi. Shuhrat, „Shinelli yillar“ .

2 Ychiga botmoq, puchaymoq. ◆ Oriqlab, qorni qapishib ketibdi. Qorni qapishgan ot. m ◆ Sherbek bir korashda ularning bikini qapishib yotganini paykadi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ .

Antonimlari

ҚАПИШМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qapishmoq
1 прижиматься; прильнуть;
2 сплющиваться; быть приплюснутым; быть впалым; qorni qapishgan ot лощадь со впалыми боками.