qarta

Qarta I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qar-ta

Etimologiyasi

QARTA Bu ot ПРСda \kärö) II [kärt], [kärde], [kärdu] shakllarida (398), ТжРСda sarta I 3 shaklida (486), OʻTILda "[r. karta]" taʼkidi bilan sarta II 2 shaklida (557) keltirilgan. ПРСda toʻrt shaklda mavjudligi bu ot forsiy ekanini qatʼiy tasdiqlaydi. OʻTILda ruscha deb, soʻzlashuv tiliga mansub deb taqdim kilingani xato. Bu ot 'ekin maydonining yaxlit bir boʻlagi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 557).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Otning yogʻli yoʻgʻon ichagi va undan maxsus tayyorlangan, koʻpincha yaxna qilib yeyiladigan taom. ◆ Shoyi kiydim, kimxob kiydim, ustimda yoʻq, Qazi bilan qarta yedim, qornimda yoʻq. Maqol. ◆ Qazi, qarta, sirkalangan va tuzlangan sabzavotlar esa qish oylarida tanovul qilinadi. K. Maxmudov, „Oʻzbek tansiq taomlari.“

Qarta II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qar-ta

Etimologiyasi

rus. karta; lot. charta; yun. kartis — papirus bargi, qogʻoz;

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Surati yoki xollari bilan bir-biridan farq qiladigan bir toʻp maxsus oʻyin varaqchalari va uning har bir varaqchasi. ◆ 36 varaqli qarta. Qarta oʻyini. Qartani boʻlmoq. ◆  Qarta chizib oʻtirgan odamni koʻrsatib: Mashhur Yoʻldosh karvon shu odam boʻladilar, — dedi. Shukrullo, „Javohirlar sandigʻi.“ ◆ Ekskavatorchilar.. stol atrofini oʻrab, papiros tutuni ichida qarta oʻynashayotgan ekan. A. Muxtor, „Tugʻilish.“

2 s.t. q.x. Yaxlit bir boʻlak yer yoki ekin maydoni. ◆ Majlisning oxiri shu xildagi gʻoʻzalar koʻproq boʻlgan Qambarali aka brigadasining uchinchi qartasiga koʻchirildi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“ ◆ Hali siz kuzni gapirasiz, hozirgisini ayting, uvatini oʻt bosmagan qartamiz juda oz. N. Safarov, „Jasoratning davomi.“

Antonimlari

ҚАРТА. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qarta I
карта (толстая кишка лошади, приготовленная особым способом; употребляется в пищу, а также в казы; см. qazi).

qarta II
1 карта (игральная);
2 с.-х. карта, полоса, участок земли.