qaydan

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qay-dan

Etimologiyasi

QAYDAN 'qayerdan'. Yoʻlchi ishga razm solib, h a y d a n boshlash kerakligini oʻyladi (Oybek). Shunday maʼnoni bildirgan bu soʻz asli qadimgi turkiy tilda qayudïn tarzida talaffuz qilingan (ДС, 409); keyinchalik oʻzbek tilida ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, chiqish kelishigi qoʻshimchasi tarkibidagi ï unlisi a unlisiga, soʻngra qar ikki a unlisi ä unlisiga almashgan: qayu + dïn = qayudïn > qaydïn > qaydan > qäydän.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

soʻr. olm. s. t. 1 Qayerdan?, qaysi yerdan?, qaysi joydan?; qaysi to-mondan?; kimdan? ◆ Qaydan kelding? Bu gapni qaydan eshitding? Yurgan yoʻldan topadi, oʻtirgan qaydan topadi. Maqol . v ◆ Yoʻlchi ishga razm solib, qaydan boshlash kerakligi-ni oʻyladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 Qayoqsan?, qay sababdan?, qanday qi-lib? ◆ Sening ishqing menga qaydan yopishdi! Tanamga oʻt tushib, jonim tutashdi. "Qoʻ-shikdar" .

Antonimlari

ҚАЙДАН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qaydan
разг. = qayerdan; Yoʻlchi ishiga razm solib,- boshlash kerakligini oʻyladi (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Юльчи бросил внимательный взгляд на работу, обдумывая, с чего начать; ◆ yurgan yoʻldan topadi, oʻtirgan qaydan topadi? погов. (букв. идущий найдёт в пути, а где же найдёт сидящий?) под лежачий камень вода не течёт.