Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qiy-gʻoch

Aytilishi

Etimologiyasi

QIYGʻOCH 'qisiq, suzuk' (koʻz); 'qiya tushgan’ (qosh); 'qiyalama'. Qop-hora chayir yuzidan,^ iyagidan h i y gʻ o ch ketgan pichoh izidan .. koʻpni koʻrganligi bilinib turardi (Asqad Muxtor). Bu sifat eski oʻzbek tilida ' yotiq holatda kes—' maʼnosini anglatuvchi qïy— feʼlining kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi -gʻa qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shaklidan -ch qoʻshim-chasi bilan yasalgan; keyinchalik ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi â unlisiga almashgzn, ï unlisining qetgiqlik belgisi yoʻqolgan: (qïy- + gʻa = qïygʻa-) + ch = qïygʻach > qiygʻâch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qisiq yoki suzuk (koʻz haqi-da). ◆ Bel i burma kamzulining ichida baland koʻksi betoqat toʻlqinlanib, qiygʻoch koʻz-larida olov yonardi. A. Muxtor, „Qoraqalpoq qissasi“ .

Qoʻzini qiygʻoch qilmoq Koʻzini qisib yoki suzib qaramoq. ◆ -Voy, menga qara, — dedi Sho-dimat, koʻzlarini qiygʻoch qshshb, qoshini chi-mirib. A. Muhiddin, „Oshnalar“ . Qiygʻoch qa-ramoq (yoki boqmoq) ayn. qiya qaramoq (yoki boqmoq) q. qiya. ◆ Muzdek soyga toʻsh urib, Uzoq uchar qaldirgʻoch. Goh qilib baland parvoz, Pastga boqadi qiygʻoch. Gʻayratiy .

2 Nafis qiya tushgan (qosh haqida). [Fotograf] Obʼyektivni., xushroʻy, qiigʻoch qosh qizga qaratdi. Gazetadan.

3 ayn. qiya, qiyama. ◆ /Hayeanali] Darichani narigi uydan Karaganda kishi koʻrinmaslik qilibqiygʻoch ochdi. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ [Onaxon] Ikki koʻlini paltosining qiygʻoch choʻntagiga solib.. yerga tikildi. A. Muxtor, „Opa-singilar“ . Qop-qora chayir yuzidan, iyagi-dan kiygʻoch ketgan pichoq izidan, ayyor koʻz-laridan yosh boshi bilan koʻpni koʻrganligi bilinibturardi. A. Muxtor, Tugʻilish.

Sinonimlari

Antonimlari

ҚИЙҒОЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qiygʻoch
1 раскосый; // косо, вкось; ◆ qiygʻoch koʻzlar раскосые глаза;
2 тонкий, узкий (о бровях); ◆

eshik qiygʻoch ochiq edi дверь была приоткрыта.

qiygʻoch