qoʻmsamoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qoʻm-sa-moq

Etimologiyasi

QOʻMSA- ' kimni yoki nimani koʻrish istaginm kunli darajada d„s    _Kishi

kindik qoni toʻkilgan joyini qoʻ m s a b q o l a p * „ " (B.R_chmo„ov). Bu süz eski uzbek    w"_ya

turkii tilda 'soshi-.. ._koʻr„sh„„ „stab _ga„g„77™

maʼnosini anglatgan qomï— feʼlidan (ДС, 455) ' istak' maʼnosini ifodalovchi —sa qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; qoʻshimcha qoʻshilganidan keyin ikkinchi boʻgʻin-dagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, keyinchalik a unlisi ä unlisiga almashgan: qomï— + sa = qomïsa— > qomsa- > qomsä-. DSga qomï— shaklida kiritilgan bu feʼl Mahmud Koshgʻariy lugʻatida qumï tarzida yozilgan (Devon, III, 288), lekin bir oʻrinda qomï- shaklida kel — tirilib, 'hayajonlan—' maʼnosini anglatishi aytilgan (Devon, II, 375). DSda qum- feʼli suvning toʻlqinlani-shini anglatishi aytilgan, hatto ' suvning toʻlqini' maʼnosini anglatuvchi qum oti ham keltirilgan. Yuqo-ridagi qiyosdan koʻrinadiki, 'sogʻinch hissini namoyon qil-' maʼnosini anglatuvchi feʼl asli qom- shaklida talaffuz qilingan va oʻzbek tiliga qomsä- feʼli tar — kibida shu shaklda yetib kelgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Biror kimsa yoki narsani eslab, sogʻinib, uni koʻrishga, unga yetishga orzumand boʻlmoq. ◆ Onani qoʻmsamok■ Vatanni Koʻmsamoq. shsh Eri bilan koʻltitslashib oʻtsa barnolar, Rahmatlik cholginamni qoʻmsab yigʻlayman. Gʻ. Gʻulom . ◆ Kishi karigandan keyin kindik qoni toʻkilgan joyini qoʻmsab qo-larkan. B. Rahmonov, „Oltin odamlar“ .

Antonimlari

ҚЎМСАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

qoʻmsamoq
1 скучать (по кому-чему-л.); соскучиться; болезненно переживать отсутствие (кого-чего-л.); u har vaqt onasini va oʻz qishlogʻini qoʻmsar edi он всегда скучал по матери и своему кишлаку;
2 сильно захотеть, пожелать (чего-л.); palovni qoʻmsab qoldim мне захотелось плова.