qoʻzi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qoʻ-zi

Etimologiyasi

QOʻZI ' qoʻyning bir yoshgacha boʻlgan bolasi'. Oʻng-rohda, yashil tepa ustida hoʻylar, h oʻ z i l a r, ech— kilar oʻtlab yuribdi (Hamid Gʻulom). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu ot qozï tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 243; DS, 462); keyinchalik oʻzbek tilida ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: qozï > qozi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Qoʻyning yoshiga yetmagan, toʻrt-besh oylik bolasi; umuman, qoʻyning bola-si. Oʻngroqda, yashil tepa ustida qoʻylar, qoʻ-zilar, echkilar oʻtlab yuribdi. H. Gʻulom, Mashʼal. ◆ Chirogʻim, sendan oldingi zootexnik ham xuddi shunday deb, qoʻzilarni sovliq-lardan ajrattirmagan edi. S. Anorboyev, „Oqsoy“ .

2 (1-sh. egalik shaklida) Bolalarni er-kalatib murojaat etish shakli; qoʻzichogʻim. ◆ -Kel, qoʻzim! — har vaqtdagicha muloyim qar-shi oldi chol. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ [Na-siba:/ Alla, qoʻzim, alla. A. Qahhor, „Ogʻriq tishlar“ .

3 Qoʻzi, Qoʻzivoy (erkaklar ismi).

Antonimlari

ҚЎЗИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ягнёнок, барашек; qoʻziм = ќўзичоѓим (см. ќўзичоќ); Менга хабар бер, исми,зотингни, нима дейди, qoʻziм, сенинг отингни («Муродхон») Поведай мне об имени и роде своем, скажи, голубчик мой, как тебя зовут; тўйган qoʻzi нинг боласи см. тўймоќ.