shalpaymoq

Oʻzbekcha (uz)

Etimologiyasi

SHALPAY— ¹ issiqdan yoki qattiq sovuqdan soʻlib shalvira—' majolsizlan—¹. Yaralangan lochin misoli Nusrat yerda yotar shalpayib (Dushan Fayziy). Bu feʼl asli qadimgi turkiy tildagi ' boʻshashgan' maʼ-nosini bildiruvchi shal-shul soʻzidan (Devon, I, 324) eski oʻzbek tilida —ba qoʻshimchasi bilan yasalgan feʼlga ' biroz' maʼnosini ifodalovchi —y qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan; keyinchalik b undoshi p undoshiga, (КРС, 899), a unlilari ä unlilariga almashgan: (shal + ba = shalba—) + y = shalbay— > shalpay— > shälpäy—. Koʻrinadiki, boshqa—boshqa maʼno birkitilgan shalvay— va shalpay— feʼllari eski oʻzbek tilida b undoshini v va p undoshlariga almashtirish orqali farqlangan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

shalpaymoq
1 киснуть, раскисать; становиться вялым;
2 увядать, вянуть, никнуть; обвиснуть; блёкнуть; issiqdan barglar shalpayib qoldi листья поникли от жары;
3 слабеть, обессилеть; расслабнуть.