sirmoq

Oʻzbekcha (uz)

sirmoq I

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sir-moq

Etimologiyasi

SIR— ¹ mato bilan tarang qilib yopishtirib qop— la-'. .. shohi koʻylak ustidan s i r i b tugmalangan behasam nimchasi .. (Oybek). Qadimgi turkiy tilda 'zich qilib, pishiqlab tik-' maʼnosini anglatgan bu feʼl asli sïrï tarzida talaffuz qilingan (Devon, III, 278); oʻzbek tilida ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, birinchi boʻgʻindagi ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: sïrï- > sïr- > sir-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Ustini mato bilan tarang qilib qoplamoq. ◆ Divanni kizil duxoba bilan sirmoq.

2 Gavdaga yopishib tarang turmoq (kiyim haqida). ◆ [Aʼzam] Bir kelsa, Tamannoning oʻzi yolgʻiz. Xuddi bir mahal koʻrganiday, badanga sirib tikilgan shim va koftada. Shuhrat, „Jannat qidirganlar“ .

3 Mahkam qilib bogʻlamoq. ◆ Usta., chorsi-sini beliga sirib bogʻlab, minbarga chikdi. S. Ahmad, „Hodivoy“ .

4 Arqonni kalta qilib bogʻlamoq, qan-tarib qoʻymoq. ◆ Otni ustunga sirib bogʻlamoq.

sirmoq II

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sir-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Birmuncha vaqt ovqat ber-may och qoʻymoq, och qoldirmoq yoki oʻzini ovqatdan tiyib, och oʻtirmoq. ◆ -Ovkat-pov-qating bormi, opkelsang-chi, oʻldirding-ku sirib, — dedi Ikromjon Jannat xolaga. S. Ahmad, „Ufq“ . ◆ Juvozga qoʻshilgan otdek choʻ-zilib, kulogʻingizdan kun koʻrinib kolibdi-ku! Ovkatdan oʻzingizni sirmang, pul topshshdi, sogʻlikdan ajrabkolmang yana. S. Nurov, „Narvon“ .

Antonimlari

СИРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

sirmoq
1 обтягивать; надевать в виде чехла; ◆ mebelni sirmoq обтягивать мебель (материей);
2 привязывать крепко; привязывать накоротке; otni sirib bogʻlab qoʻymoq крепко привязать лошадь (чтобы она не могла двинуться, достать корма);
3 перен. морить голодом, содержать впроголодь; bugun sen meni rosa sirding сегодня ты меня проморил весь день голодом; ◆ oʻzini sirmoq морить себя голодом, не есть; воздерживаться от еды; ◆ bir hafta oʻzini goʻshtdan sirmoq неделю воздерживаться от употребления мяса, неделю не есть мяса.