surgʻuch

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

sur-gʻuch

Etimologiyasi

SURGʻUCH 'tez erib, tez qotadigan smola va mum qorishmasi'. Polvon etigining qoʻnjidan pichoh olib, uning sopi bilan butilka uchidagi s u r g u ch n i urib tushirdi (Sayid Ahmad). Qadimgi turkiy tilda surqach tarzida talaffuz qilingan bu ot asli 'luk da — raxtining shirasi' maʼnosini anglatgan (Devon, I, 423); hozirgi maʼnosi ana shu maʼno asosida yuzaga kelgan; qadimgi turkiy tildayoq ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi u unlisiga (ДС, 514: surquchla-), oʻzbek tilida r undoshi-ning taʼsiri bilan q undoshi gʻ undoshiga almashgan: surqach > surquch > surgʻuch.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Tez erib, tezda qotadigan rangdor smola va mum qotishmasi. ◆ Qizil surgʻuch.

1 Shunday smola yoki mumdan foydalanib bosilgan tamgʻa, qopqoq va sh. k. ◆ Qulfning surgʻuchini koʻchirmoq. yat Polvon etigining qoʻnjidan pichoq olib, uning sopi bilan butilka uchidagi surgʻuchni urib tushirdi. S. Ahmad, „Qadrdon dalalar“ .

Antonimlari

СУРҒУЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

surgʻuch
сургуч.