toʻkilmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

toʻ-kil-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Toʻkmoq fl. oʻzl. va majh. n. ◆ Dasturxonga choy toʻkildi. Krplardan burdoy toʻkilyapti. Qatiq toʻkilgan yerda yuqi qolar. Maqol . ◆ Toʻkilsa manglay tering — unumli boʻlur yering. Maqol . m ◆ Koʻshoq, ot tagiga toʻkilgan bedalarni bir quchoq qi-lib supurib olib keldi. H. Shame, „Dushman“ . ◆ Saldov deb nechaning qaddi bukildi, Yer tishlab, koʻksiga yoshi toʻkildi. Gʻayratiy . ◆ Bu majlisdan keyin men bir necha vaqt Otabek va yoʻldoshlarining qonlari toʻkilmasin, deb bu gapni ichimga solib yurdim. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar“ . ◆ Shagʻal toʻkilgan yoʻl boʻyida boshiga guldor soyabon tutib.. Gavhar turardi. S. Siyoyev, „Yorugʻlik“ .

2 Boʻshab, uvalanib duv tushmoq. ◆ Endi zax ariqlar paydo boʻlib, hamma yoqni qamish bosib ketibdi: paxsa devorlarning osti shoʻra-lab toʻkilyapti. S. Nurov, „Narvoy“ .

Bir tuki toʻkilsa.. Salgina zarar-ziyon yetkazilsa, jabr qilinsa. ◆ Xavotir olmang, ul janobning bir tuki toʻkilsa, men ja-vobgar. M. Osim, Ibn Sino qissasi. Ohori toʻkilmagan q. ohor 2. Tutday toʻkilmoq q. tut. Toʻkilib (yoki toʻkilay deb) turmoq Puturdan ketmoq; qulay, oʻlay deb turmoq (arang turgan, sharti ketib, parti qolgan narsalar, odamlar haqida). ◆ Otash dukchining otasidan qolgan boʻgʻot tomli pastak uyning bir chekkasi choʻkkan, qiyshayib toʻkilib turar edi. Oybek, „Ulugʻ yoʻl“ . ◆ Feruz toʻkilay deb turgan pastak uyga imo qilib kuladi: -Kun-jagingxaroba-ku, Mamajon. S. Siyoyev, „Yorugʻ-lik“ . Shoʻriga shoʻrva toʻkilmoq q. shoʻr II. Yuragi toʻkilib (yoki toʻkilay deb) turibdi Dili ogʻrib, ezilib turibdi, yuragi toʻlib, toʻli-qib, oʻzini arang tutib turibdi. ◆ Gʻulom-jonning toʻkilib turgan yuragiga qiz il-tifoti madad berdi. M. Ismoiliy, „Fargʻo-na t“ . o. Qirovi toʻkilmagan q. qirov II.

Antonimlari

ТЎКИЛМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

toʻkilmoq
страд. и возвр. от toʻkmoq
1 выливаться, проливаться, разливаться; stolga siyoh toʻkildi на стол пролились чернила; qon toʻkilishi кровопролитие; toʻkilsa manglay tering - unumli boʻlur yering посл. коль прольёшь обильный пот, принесёт земля доход; kindik qoni toʻkilgan joy см. kindik 2;
2 падать; выпадать; shamoldan olmalar toʻkilayotir яблоки падают от ветра; sochim toʻkilyapti у меня волосы выпадают;
3 сыпаться, рассыпаться; yerga un toʻkilibdi мука рассыпалась на пол; qopdan bugʻdoy toʻkilyapti пшеница сыплется из мешка; qoʻynidan toʻkilsa qoʻnjiga погов. (букв. если высыплется из пазухи, попадёт в голенища) соотв. свои люди, сочтёмся;
4 выгружаться, быть выгружаемым, выгруженным; skladga oʻn vagon koʻmir toʻkildi на склад выгружено десять вагонов угля; * oxori toʻkilmagan см. oxor; qirovi toʻkilmagan см. qirov; uning obroʻyi toʻkildi авторитет его подорван; ◆ tutday toʻkilmoq см. tut; toʻkilay, deb turgan ветхий; дряхлый; toʻkilay deb turgan imorat ветхое здание; yuragi toʻkilay deb turibdi сердце у него переполнено (обидой, горестью и т. п.) он еле сдерживает себя чтобы не зарыдать.