tutqich

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

tut-qich

Etimologiyasi

TUTQICH ' narsaning qoʻl bilan ushlash uchun xizmat qiladigan qismi'. Paranji yopingan ayollar .. boʻyalgan eshikning yaltiroq chiroyli shisha tutqichla-r i n i avaylabgina ushlab qoʻyishardi (Parda Tur — sun). Bu soʻz eski oʻzbek tilida 'ushla—' maʼnosini ang-latuvchi tut— feʼlidan — qï qoʻshimchasi bilan yasalgan otga kichraytirish maʼnosini ifodalovchi —ch qoʻshimcha-sini qoʻshib hosil qilingan, keyinchalik ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: (tut— + qi = tutqï-) + ch = tutqïch > tutqich.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Narsalarning qoʻl bilan ushlash uchun xizmat qiladigan qismi, das-ta. ◆ Deraza tutqichi. shsh ◆ Paranji-chachvon yopingan ayollar derazalarni astagina silab koʻrishar, ichkariga moʻralab, boʻyalgan eshik-ning yaltiroq, chiroyli shisha tutqichlarini avaylabgina ushlab qoʻyishardi. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

2 Turli narsalarni qisib tutib tura-digan buyum, qisqich. ◆ Yuvilgan kiyimlarni tutqich bilan tishlatmoq.

Tutqich bermoq (koʻpincha boʻlishsiz shakl-da) Oʻzini tuttirib qoʻymoq. ◆ Quyon tutqich bermay qochdi. shsh ◆ Qush ham itga tutqich bermay, yana pirillab uchdi. H. Nazir, „Soʻn-mas chaqmokdar“ .

Antonimlari

ТУТҚИЧ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

tutqich
1 ручка, рукоятка, рукоять; ◆ eshik tutqichi дверная ручка;
2 спец. держатель; ◆ qogʻoz tutqich держатель для бумаг; ◆ 

• tutqich bermoq дать себя поймать; ◆ xoʻroz tutqich bermadi петух не дал себя поймать; ◆ u menga tutqich bermay yuribdi перен. он мне не показывается, он мне никак не попадается на глаза.