Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

u-shal-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

USHAL- 'mayda boʻlaklarga ajral-’. Yetilgan yerni chopsang, kesak koʻchmaydi, u sh a l i b ketadi. Bu soʻz qadimgi turkiy tilda ’kichik boʻlaklarga ajra-’ maʼno — sini anglatgan uv- feʼlining ’takror’ maʼnosini ifodalovchi -sha qoʻshimchasini olgan shaklidan ’oʻzlik’ maʼnosini ifodalovchi -l qoʻshimchasi bilan hosil qilingan; keyinroq v undoshi talaffuz qilinmay qoʻygan (ЭСТЯ, I, 617; Devon, I, 205; DS, 617); oʻzbek ti — lida a unlisi ä unlisiga almashgan: (uv- + sha = uvsha-) + l = uvshal- > ushal- > ushäl-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Boʻlak-boʻlak boʻlib sinmoq, mayda-mayda boʻlinmoq. ◆ Tun sovugʻi bilan qotgan loy oyoq ostida, siniq shisha parchasi kabi, qirs-qirs ushaladi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

Orzusi (yoki niyati, umidi va sh.k.) ushal-moq Orzusi, umidi amalga oshmoq, roʻyobga chiqmoq. ◆ Uka, yer olganimdan keyin ham oʻsha moʻljallarim yuzaga chiqmadi, orzularim ushalmadi. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari“ . ◆ Kunlar kelar, toleingiz yor — Ushaladi umid va armon. Gʻayratiy .

Sinonimlari

Antonimlari

УШАЛМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

ushalmoq
ломаться, разламываться, крошиться (о хлебе, лепешке и т. п.); pechenye ushalib ketibdi печенье раскрошилось; * orzusi (или niyati, umidi) ushaldi его желание, чаяние (желания, чаяния) осуществилось (осуществились) .

ushalmoq