xirmon

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

xir-mon

Etimologiyasi

XIRMON Bu ot ПРСda [.xärmän] shaklida (191), ТжРСda xirman shaklida keltirilgan (425); oʻzbek tiliga tojikcha shakli tarkibidagi a tovushi o(â) tovushiga almashtirib olingan; 'etilgan hosilni yigʻib toʻplanadigan joy' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, II, 326).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

\f. (j_.j-i. — don yoki yanchil-

magan bugʻdoy uyumi; bugʻdoy toʻkilgan joy] 1 Yigʻib-terib olingan ekinlar hosilini toʻplash uchun ajratilgan joy, maydoncha. [Usta amaki] Joʻxori yeri yonidagi bugʻdoyi oʻrib olingan bir yerni koʻrsatib, u yerni xir-mon joyi qilishga maslahat berdi. S. Ayniy, Esdaliklar. ◆ Vali aka oʻgʻliga xirmon qi-linadigan joyni koʻrsatib, oʻzi terimchilar-ni Madaminxoʻjaning paxtazoriga.. boshlab ketdi. M. Ismoiliy, „Fargʻona tong otguncha“ .

2 Shunday joyga yanchish, tozalash yoki quritish uchun keltirilgan mahsulot (galla, paxta va sh.k.). ◆ Oʻroqda yoʻq, mashoqda yoʻq, xirmonda hozir. Maqol . Ishga qoʻnim — xir-monga unum. Maqol. ■■ ◆ -Sizning oʻrogʻingizni oʻrgan, xirmoningizni yanchgan.. cheksiz xoʻrlan-gan bir insonni bilaman, — dedi Elmurod. P. Tursun, „Oʻqituvchi“ .

3 Koʻp miqdorda toʻplab qoʻyilgan, uyib tashlangan narsalar. ◆ Shayx Ismoil ham kim-gadir imo qildi. Bir lahzada har tomondan kitobxirmoniga oʻt urildi. K. Yashin, „Hamza“ .

Xirmon koʻtarmoq Hosil yetishtirib, yigʻib olmoq. ◆ Gektaridan 15 sentnerdan xirmon koʻtardi. T. Ashurov, „Oq ot“ . Xirmon qilmoq Hosilni bir joyga toʻplamoq, yigʻmoq. ◆ Paxtani xirmon qilmoq. Gʻallani xirmon qilmoq.

Antonimlari

ХИРМОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

OʻTIL

Tillar

• Ozarbayjoncha: harman
• Boshqirdcha: ырҙын
• Baskcha: nahasten
• Inglizcha: blend
• Suaxilicha: mchanganyiko

Ruscha _ru

xirmon
с.-х.
1 хирман (место, где складывают убранный с поля урожай);
2 ток; гумно; ◆ xirmon qilmoq 1) молотить (хлеб); 2) перен. наваливать, складывать (что-л.) в большую кучу; ◆ xirmon-xirmon целые хирманы; уйма, куча, груда, множество; ◆ oʻroqda yoʻq, mashoqda yoʻq, xirmonda hozir погов. на жатве нет, на подборе колосьев нет, а на току он тут как тут (о тунеядцах, муллах, ишанах и т. п.).