yapaloqqush

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

ya-pa-loq-qush

Etimologiyasi

YAPALOQQUSH ’boyoʻgʻli\ ’boyqush’. Ya p a l o h -h u sh n i n g sayrashi kishiga ruhan salbiy taʼsir hiladi. Bu ot oʻzbek tilida yäpälâq va qush soʻzlarining birlashuvi natijasida yuzaga kelgan. Boshqa turkiy tillarda bu qush yapalaq soʻzining oʻzi bilan nomlangan boʻlib, bu soʻzning oʻzi tarixan yabaqu va qulaq soʻzla — ridan tarkib topgan; yabaqu soʻzi ’oʻsiq va chigal sochli (tukli)’ maʼnosini anglatgan (ЭСТЯ, IV, 129); bu qush yomonlikdan darak beruvchi deb qaralganligi sababli oʻz asl nomi oʻrniga tasviriy usul bilan anglatilgan. Ya-palaq soʻzi yabaqu soʻzi oxiridagi va qulaq soʻzi boshlanishidagi qu qismlarining talaffuz qilinmas-ligi, b undoshining p undoshiga almashuvi bilan yuzaga kelgan: yabaqu qulaq > yapalaq. Oʻzbek tilida birinchi, ikkinchi boʻgʻindagi a unlisi ä unlisiga, q undoshi ol— didagi a unlisi â unlisiga almashgan: yapalaq > yäpälâq.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

Boyoʻgʻli, boyqush.

Antonimlari

ЯПАЛОҚҚУШ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

yapaloqqush
зоол. сова; // совиный; ◆ yapaloqqush uyasi совиное гнездо.