yoyilmoq

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

yo-yil-moq

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Har tarafga tarqalgan, sochilgan, bir-biridan ajralgan holatda boʻlmoq. ◆ Huv olislarda podalar, suruvlarmi-riqib yoyilib yurishibdi. N. Fozilov, „Diy-dor“ . ◆ Xotinlar soyada yoyilib oʻtirib, gangir-gungur gaplashar, baʼzilari quruq non kav-shar, baʼzilari bola emizar edilar. A. Muxtor, „Opa-singillar“ . ◆ Mayda oʻrilgan qora, uzun kokillar beliga tushadi, yengil yoʻr-gʻalagan sari yoyilib silkinadi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

2 Eshitilmoq; taralmoq. ◆ Shu payt maydon boʻylab diktorning ovozi yoyildi. S. Nurov, „Narvoy“ . Tunda radiodan past tovushda yoyi-layotgan qoʻshiqni tinglab yotdim. "Yoshlik". ◆ Nay sadosining mayin toʻlqinlari tip-ti-niq havoda yoyilarkan, goʻyo hammayoq jonlangan kabi tuyuldi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

3 Toʻshalmoq, yozilmoq. ◆ Dalalardagi oq oltin paykallariga nazar tashlasangiz, goʻyo dalalar uzra yoyilgan oq dasturxonni koʻra-siz. Gazetadan . [◆ Mehmonlar\ Chaqnab yonib turgan qizil, yumshoq gilam chetlariga yoyilgan shohi koʻrpachalarda, katta par yostiq-larga yonboshlab, choy ichar edilar. Oybek, „Tanlangan asarlar“ .

4 Ovoza boʻlmoq, mashhur boʻlmoq. ◆ Sher-zodning gʻayrati, botirligi boshqa mamla-katlarga ham yoyilibdi. "Oʻzbek xalq ertak-lari" . ◆ Qobiliyatli bolaning ovozasi kun sayin kengroq yoyila boshlaydi. T. Obidov, „Yusuf-jon qiziq“ . ◆ Platsdarmni egallashda katta jasorat koʻrsatgan oʻn bahodirning taʼrifi butun front boʻylab yoyildi. Nazarmat, „Joʻrlar baland sayraydi“ .

5 Oʻzini erkin, bemalol his qilmoq; kayfiyati yaxshilanmoq, xursand boʻlmoq. [ ◆ Kampir] Unsinning yuzida har vaqtdagidan koʻra oʻtkirroq dard sezib, bu kuyunchak qiz yoyilib kelsin uchun, qoʻshnilarinikiga chiqishga buyurdi va oʻz tengi qizlari boʻlgan bir necha hovlini koʻrsatdi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ -Men senlardan xursandman, —dediHasan aka birdaniga yoyilib. E. Raimov, „Ajab qish-loq“ . ◆ Semiz odam salqin supada chordona qurib, yoyiliboʻtirardi. A. Muxtor, „Opa-singillar“ .

6 Rivojlanmoq, tomir otmoq; omma-lashmoq. ◆ Korxonada yagona naryad bilan ishlash tobora keng yoyilib bormoqda. Gazetadan .

Kun (yoki quyosh) yoyildi Quyosh ancha koʻta-rilib, atrofga toʻla nur sochdi. ◆ Murod quyosh yoyilganda turdi. T. Ashurov, „Oq ot“ . ◆ Kun yoyilib ketdi. Ertalabroq vagonlar qizib, dim boʻldi. S. Nurov, „Narvoy“ . Yuziga tabassum (yoki kulgi) yoyilmoq Iljaymoq, kulmoq, xursand boʻlmoq. ◆ Hakimboyvachcha diqqat bilan oʻqir ekan, yuziga tabassum yoyildi. Oybek, „Tanlangan asarlar“ . ◆ Qogʻozlarni oʻqib turib hamda ularni oʻqib boʻlgandan keyin advokatning choʻziq yuzlariga bir kulgi yoyildi. Choʻlpon, „Kecha va kunduz“ .

Antonimlari

ЁЙИЛМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Feʼl

yoyilmoq yoyilmoq

Tillar

• Turkcha: yaygınlaşmak

OʻTIL

Ruscha _ru

yoyilmoq
страд. и возвр. от yoymoq
1 быть разостланным, расстилаться; uyning butun sahniga gilamlar yoyildi по всей комнате были разостланы ковры; ◆ tutun yer bagʻirlab yoyilmoqda edi дым расстилался по земле;
2 развешиваться (напр. о белье и т. п.);
3 раскатываться (напр. о тесте); xamir yaxshi yoyildi тесто хорошо раскатано;
4 распускаться, рассыпаться; qizning kokillari yelkasida yoyilib turardi косы девушки рассыпались по плечам;
5 растекаться, расплываться; разливаться; bu qogʻozda siyoh yoyilib ketadi на этой бумаге чернила расплываются; daryoning baʼzi joylari yoyilib oqadi река местами широко разливается; yoyilib oʻltirmoq рассесться попросторнее;
6 распространяться; gullarning hidi hamma yoqqa yoyildi запах цветов распространился повсюду;
7 перен. распространяться; развёртываться; kommunizm gʻoyalari butun dunyoga yoyildi идеи коммунизма распростанились по всему миру; paxta dalalarida sotsialistik musobaqa kengyoyildi на хлопковых полях широко развернулось социалистическое соревнование.