bachki

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bach-ki

Etimologiyasi

BACHKI Bu sifat 'bola' maʼnosini anglatadigan tojikcha bacha otidan (ТжРС, 52) -gy qüshimchasi bilan bachagy shaklida hosil qilingan boʻlib (ТжРС, 52), oʻzbek tiliga ikkinchi boʻgʻindagi a tovushini tashlab, g tovushni k tovushiga almashtirib olingan. Tojik tilidagi bachagy oti 'bolalik’ maʼnosini (ТжРС, 52), oʻzbek tilidagi bachki oti esa oʻsimlikning nokerak mayda shoxchasi' maʼnosini anglatadi (OʻTIL, I, 86). Bu otdan oʻzbek tilida bachkila- feʼli yasalgan.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

\f. ^U. — bolalik; bachkanalik

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Oʻsimlik tanasining, poyasining ostidan, yon-veridan oʻsib chiqqan mayda shoxchalar, nihollar.◆  Daraxt tanasining ostida qoʻshimcha bachkilar oʻsib chiqib, ular daraxtni toliqtirib qoʻyadi. "Sharq yul-duzi".◆  Kimningdir zaif qoʻlgari bilan tol chiviqqa chala koʻtarilgan zanglarda onda-sonda charoslar qorayib koʻrinardi-yu, tok-larni bachki novda bosib, gʻovlab yotardi. A. Muxtor, Chinor.

Bachki barg Oʻsimlik tanasining tagidan chiqqan barg.◆  Dehqonlar shonalaydigan bargni — chin barg, shonalamaydiganini esa bachki barg deb ataydi.

2 Koʻkligida oʻrib olishga moʻljallab ekilgan makkajoʻxori.◆  Bachki ekmoq. Bachki oʻrmoq. yat◆  Bachki makkapoyalar pishib yetil-ganiga qaramay oʻrilmayotir. Gazetadan.◆  Shu kunlarda oʻrilgan maydonlarda makkajoʻxori tagpoyasi tez koʻkarib, sal kunda bachkisi sshyusbop boʻladi. Gazetadan.

3 s. t. esk. Bolalar poyabzali.◆  Oʻgʻlim, besh bachkini pullab, ip, mum, sirach, lok olamiz, xoʻpmi?! Oybek, Tanlangan asarlar.

4 koʻchma Mayda, arzimaydigan, ikkinchi darajali, keraksiz.◆  Adabiyot bogʻimizda chilpib taiiaydigan bachki novdalar koʻpayib qoldi. Gazetadan.◆  Biz.. bachki mavzularga qarshi.. kurash olib borishimiz lozim. Gazetadan.◆  ..menoʻn yildan beri, allaqanday bachki sabablar bilan bir-biridan arazlashib gaplashmay kelgan ikki qoʻshnini tanir edim. Gazetadan.

Antonimlari

БАЧКИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

• Turkcha: kuzu

Ruscha _ru

bachki
1 пасынок (лишний боковой побег растения);
2 кукуруза, посеянная с целью убрать её незрелой на корм скоту;
3 разг. уст. детская обувь; ◆ Oʻgʻlim, besh ~ni pullab, ip, mum, sirach olamiz, xoʻpmi?! (Ойбек, «Ќутлуѓ ќон») Продадим пять пар детской обуви и купим нитки, воск, клей, ладно, сынок?!