bayram
bayram
- bayram, sayil
Morfologik va sintaktik xususiyatlari
bay-ram
Aytilishi
Etimologiyasi
BAYRAM 'tantana, shodlik bilan oʻtkaziladigan kun’, 'muborak kun’. Qizim universitetni bitirgan kun oilamizda bayramga aylanib ketdi. Bu ot asli qadimgi turkiy tildagi ’yoyil-’, ’yayra-’ maʼnosini anglatgan baż- feʼlining bay- shakliga (ЭСТЯ, II, 35) -(ï)r orttirma qoʻshimchasini va kuchaytirish maʼnosini ifodalovchi -a qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan shaklidan -m qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik ik-kinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻigan; oʻzbek tilida a unlilari ä unlilariga almashgan: {[(baż-> bay-) + ïr = bayïr-] + a = bayïra-} + m = bayïram > bayram > bäyräm. Mahmud Koshgʻariy bu soʻzning asli bażram tarzida talaffuz qilinishini, oʻgʻizlar ż undo-shini y undoshiga almashtirib, bayram deb talaffuz qilishini maxsus taʼkidlagan (Devon, I, 447; III, 191).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
Maʼnosi
1 Tarixiy, madaniy-maʼnaviy anʼanalarga koʻra rasmiy yoki norasmiy ravishda uyushtiriladigan umumxalq shodiyo-nasi kuni, tantana kuni.◆ Mustaqillik bayrami. Navroʻz bayrami. Gʻalaba bayrami. Yangi yil bayrami. m Yangi yil bayrami.. dilimizga yaqin, hammaga birday quvonchu farah baxsh etadigan, yorqin tuygʻularni uygʻotadigan qupiugʻ ayyom! "Saodat".◆ Bugungi Navroʻz bayrami barcha-barchaga yangi baxt, ulkan zafarlar keltiradi. Gazetadan ◆ Men bayramlarni juda-juda sevar, juda-juda orziqib kutardim. "Yoshlik".
2 Biror-bir munosabat bilan oʻyin-kulgi ishtirokida tantanali ravishda oʻt-kaziladigan tadbir.◆ Oilaviy bayram. Archa bayrami. Sport bayrami. Sheriyat bayrami.
- ◆ Sanʼat bayrami. Paxta bayrami. Bolalar archa bayramidan uylariga xursand boʻlib qaytadilar. n Paxta bayramini yor-joʻralar bilan Guliston rayonida oʻtkazdik. A. Qahhor, Ming bir jon.◆ Vakillarimiz sanʼat bayramiga jiddiy tayyorgarlik bilan keldilar. Gazetadan
3 koʻchma Vaqtichogʻlik, xursandlik; baxt, omad.◆ Joni sogʻga kunda bayram, Kunda toʻy. Maqol.◆ Eshakning oʻlimi — itning bayrami. Maqol. n◆ Uning [ayolning] borligining oʻzi — jamiyatning bayrami. Gazetadan
Sinonimlari
Antonimlari
БАЙРАМ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
Ruscha ru
bayram
праздник; // праздничный; ◆ revolyutsion bayram революционный праздник; ◆ yangi yil bayrami новогодний праздник; ◆ archa bayrami ёлка (праздник); ◆ koʻchalar bayram tusini oldi улицы приняли праздничный вид;◆ bayram kunlari праздничные дни; ◆ bayram oldi предпраздничный; ◆ bayram oldi musobaqasi предпраздничное соревнование; ◆ bayram qilmoq праздновать; ◆ bayram qilinmoq праздноваться.
bayram
- bayram, sayil