boʻrdoqi

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

boʻr-do-qi

Etimologiyasi

BOʻRDOQI ’soʻyish uchun boqib semirtirilgan’. Kuyov tomon chahirihqa b oʻ r d o h i hoʻy soʻyibdi. Bu sifat asli qadimgi turkiy tildagi ’shish-’, ’semir-’ maʼnosini anglatgan börüt- feʼlining (ЭСТЯ, II, 225) borut- shaklidan -aqï qoʻshimchasi bilan yasalgan; qoʻ-shimcha qoʻshilganidan keyin ikkinchi boʻgʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan, r undoshi bilan a unlisi oraligʻidagi t undoshi d undoshiga, oʻzbek tilida a un — lisi â unlisiga almashgan, ï unlisining qattiqlik belgisi yoʻqolgan: borut- + aqï = borutaqï > bortaqï > bordaqï > bordâqi.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Goʻsht uchun boqib semirti-rilgan mol.◆  Boʻrdoqi qoʻy. Boʻrdoqiga boqmoq. shsh Boʻrdoqini soʻyishga qassobni chaqiraymi? Hamza, Tanlangan asarlar.◆  Oradan ikki oy oʻtgandan keyin qarasa, qoʻy binoyidek boʻrdoqi boʻlib qolibdi. A. Muxtor, Tong bilan uch-rashuv.◆  Yarim oylik moyanasiga sakkizta boʻrdoqi tovuq Kejiadu. S. Ahmad, Saylanma.

2 koʻchma Bekor yotib yoki birovning hi-sobiga yashab semirgan odam haqida.◆  Haoʻsha.. bir umr mehnatkashning suvini siqib ichgan boʻrdoqi Matqovulning oʻzi. A. Muxtor, Opa-singillar.◆  Boʻrdoqiday lorsshiab ketyapsan kundan-kunga, ozishing kerak. J. Abdullaxonov, Xonadon.

3 koʻchma Boʻliq, toʻliq, yetilgan.◆  Boʻrdoqi har bir koʻsak. Yetshggan durdonamiz. R. Bobo-jon, Tanlanma.

Antonimlari

БЎРДОҚИ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

boʻrdoqi

Ruscha _ru

boʻrdoqi
1 откормленный на убой (о скоте); ◆ boʻrdoqi qilmoq откармливать на убой;
2 перен. о человеке, разжиревшем на даровщинку.