Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

bul-gʻa-moq

Aytilishi

Etimologiyasi

BULGʻA- ’iflos qil-’. Qoʻlingni bulgʻamay t u r, hozir ovhat tayyor boʻladi. Bu feʼl qadimgi turkiy taldagi 'yuqadigan narsa’ maʼnosini anglatgan bul otidan -gʻa qoʻshimchasi bilan yasalgan (ЭСТЯ, II, 255; Devon, III, 303; DS. 122); oʻzbek tilida a unlisi ä unli-siga almashgan: bul + gʻa = bulgʻa- > bulgʻä-.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1. Biror narsani iflos, kir narsaga belamoq, botirmoq, hamma yogʻini iflos qilmoq. ◆ Eshakni siylasang, oxurini bulgʻar. Maqol. ◆ Oyogʻi iflos toʻr bulgʻar, Oʻzi iflos el bulgʻar. Maqol. ◆ Ifloslangan oqar suvlar sizib oʻtib, yer osti suvlarini bulgʻamoqda. "Fan va turmush".

2. koʻchma Badnom qilmoq; haqoratlamoq. ◆ Marahim haqida soʻz ochdilar, uning arvohini bulgʻadilar. Sh. Rizo, „Qor yogʻdi, izlar bosildi.“ ◆ Nega u pashshaxoʻrda boʻlib qoldi desam.. oʻz nafsini koʻzlab, vijdonimni oʻz shaltogʻiga bulgʻab, shirin turmushimni buzmoqchi ekan. S. Yunusov, „Oson ishning ohi bor.“ ◆ Nomini bulgʻamang! Sherbek akam tilla yigit. S. Anorboyev, „Oqsoy.“ ◆ Podaning ichida bitta tirraqisi boʻlsa, hammasini bulgʻaydi. S. Zunnunova, „Olov.“

3. Loyqatmoq, loyqa qilmoq.◆ Suvni bulgʻamoq.

4. shv. Qoʻl bilan imlamoq.◆ Oʻtiribdi ayvonchada azonda, Alin bulgʻab, qichqiradi xirmonda. "Qoʻshiqlar".

5. Belamoq, bulamoq, botirmoq.◆ Raʼno ayvon labida qoʻlini kerosinga bulgʻab, lampa yoqish harakatida edi. H. Nazir, „Soʻnmas chaqmoqlar.“ ◆ Homid nonni shinniga bulgʻar ekan, soʻradi: Yoshingiz nechada, bek? A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar.“

6. Buzmoq, isnod keltirmoq. ◆ Endi ular [bolalar] battar boʻlsa boʻladiki, yaxshi tomonga oʻzgarmaydi. Jamiyatni bulgʻab yashayveradi. "Yoshlik". ◆ Lekin siz bilan tom maʼnodagi tilanchilar, taʼbir joiz boʻlsa, jamiyatimizning koʻrkam jamolini bulgʻab turgan oʻsha soʻgallar, husnbuzarlar haqida gaplashmoqchiman. Gazetadan.

7. koʻchma Zoʻrlamoq, nomusiga tegmoq. ◆ Oʻsha buvaydalik Saidahror eshon oʻn bir yashar qizni bulgʻagan, sharmanda boʻlishdan qoʻrqib, uni boʻgʻib oʻldirgan ekan. A. Qahhor, „Qoʻshchinor chiroqlari.“

Naslini bulgʻamoq 1) naslini buzmoq; 2) koʻchma nasli-nasabini isnodga qoldirmoq. ◆ Sen bazning naslimizni koʻtarish oʻrniga yerga urib bulgʻading. A. Qodiriy, „Oʻtgan kunlar.“

Sinonimlari

Antonimlari

БУЛҒАМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Feʼl

bulgʻamoq bulgʻamoq

OʻTIL

Ruscha _ru

bulgʻamoq
1 прям. и перен. пачкать, марать, грязнить; ◆ nomini bulgʻamoq порочить имя;
2 валять, обваливать (в муке, сухарях и т. п.);◆ loyga bulgʻamoq вываливать в грязи;
3 мутить, загрязнять (воду);
4 обл. махать рукой, руками.

bulgʻamoq