Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

chal-pak

Aytilishi

Etimologiyasi

CHALPAK 'xamirni yupqa yoyib, yogʻda pishiriladi-gan ovqat'. Qani, haymoh , saryogʻ, kulcha, ch a l p a k , boʻgirsoh , yogli patirdan ol , toʻyganingcha ye! (N.Maq-sudiy). Bu ot oʻzbek tilida chäl- feʼlining 'parchala—' maʼnosidan kuchaytirish ('takror') maʼnosini ifoda — lovchi —pä qoʻshimchasi bilan hosil qilingan shakliga —k qoʻshimchasini qoʻshib yasalgan: (chäl— + pä =chälpä—) + k = chälpäk.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 shv. Xamirni yupqa yoyib, yogʻ-da pishiriladigan yegulik. ◆ -Esimdan chiqib-di, — deydi kampir. — Mayliga, men oʻzim oʻnta chalpak pishirib, chiroq yoqaman. M. M . Doʻst, Galatepa qissalari.

2 Oʻrik, olcha va sh.k. hoʻl mevalar shin-nisidan yoyib quritilgan shirinlik.

Chalpak boʻlmoq yoki chalpak(dek) boʻlib tushmoq Yiqilib uzala tushmoq, chalqan-chasiga yiqilmoq:; chalqancha yotmoq. ◆ Jim boʻl-e, bir ursa, chalpak boʻlib tushasan-u, kekirdak choʻzishingni qara! 3. Fatxullin, „Obihayot“ . ◆ Yuzlarini oftobdan yashirib, chalpak boʻlib yotib qoldilar. M. Mansurov, „Yombi“ . Chalpak qilmoq Ikkala qoʻl va oyogʻidan ushlab choʻziltirib koʻtarmoq. ◆ Tez yur! Gʻiring desang, chalpak qilamiz. Oybek, „Bolalik“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ЧАЛПАК. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ruscha _ru

chalpak
1 род пастилы (в виде тонких пластин);
2 обл. тонкая лепёшка, изжаренная в масле; ◆ ~dek boʻlib tushmoq растянуться во весь рост; ◆

~ qilmoq нести (кого-л.) вдвоем или вчетвером, взяв за руки и за ноги; ◆ Tez yur! Gʻiring desang, ~ qilamiz (Ойбек, «Болалик») Иди быстрее! Если пикнешь, потащим за руки-ноги.

chalpak