Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

chan-don

Aytilishi

Etimologiyasi

CHANDON Bu ravish tojik tilida 'kancha?' maʼnosini ifodalaydigan chand? s)foq olmoshiga (ТжРС, 437) -on qoʻshimchasini (ТжРС, 543) qoʻshib hosil qilingan boʻlib, 'marta' maʼnosini anglatadi: ming chandon kabi (OʻTIL, II, 354).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (III-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

[f. — shuncha, shunchalik;

qanchalik] rvsh. 1 Marta, karra, martaba. ◆ Bu uy "Teshikqalʼa"dan oʻn chandon yaxshi. J. Sha-ripov, „Xorazm“ . ◆ Havasi ming chandon oshib ketdi. M. Muhamedov, „Qahramon izidan“ .

2 rvsh. Har qancha, qanchalik. ◆ Mirzayev ra-qibining oyogʻini yerdan uzishga chandon intil-sa ham, Rajab soldatcha chapdastlik qildi va uni azot koʻtarib qoʻydi. H. Nazir, „Mayoq sari“ . ◆ Bechora kamtarlik qilishga, bosigʻu ba-maʼni gapirishga chandon urindi hamki, aslo eplay olmadi.. M. M . Doʻst, Lolazor.

3 Astoydil; yetarli darajada. ◆ Oyim sov-chilikka chandon kirishganini bildim. Kechasi non yopdi. Oʻ. Hoshimov, „Ikki eshik orasi“ . ◆ Sanʼatkor Solihboy rolining tekstini chandon oʻqib, uni yodlab olgan boʻlsa ham, qanoat hosil qilmadi. F. Joʻrayev, „Obid Jalilov“ .

4 Boʻlishsizlik shaklidagi feʼl bilan kelib, "hech ham, aslo" degan maʼnolarni ifodalaydi. ◆ Aziza onasidan Yodgorning "bir qoshiq suv bilan yutgulik" qizni yetaklab yurganini eshitganda, chandon ishonmagan edi. Oʻ. Hoshimov, „Qalbingga quloq sol“ .

Sinonimlari

Antonimlari

ЧАНДОН. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Tarjimalari

Ot

chandon (koʻplik chandonlar)

OʻTIL

Ruscha _ru

chandon
нареч.
1 столь, настолько, так; ◆ ~ xursand boʻldiki... он так обрадовался, что...; ◆ ~ urdiki, yiqila yozdi (он) так сильно ударил (его), что тот чуть не упал;
2 сколько ни; ◆ ~ yur dedim, bormadi сколько я его ни звал, он не пошёл;
3 как следует, основательно; ◆ u paxta ilmin ~ oʻqigan он основательно изучил хлопководство;
4 в сочетачии с отрицаниями yoʻq, emas и глаголами в отриц. ф. означает: не особенно, не в должной мере, не в достаточной степени; ◆ boshqalar bunga ~ eʼtibor qilmadilar другие не обратили на это особого внимания; другие не придали этому должного значения; ◆ bahorgi ishlar ~ qizitilgani yoʻq весенние работы ещё не развёрнуты в должной степени.

chandon